Wychowanie
KONSPEKT LEKCJI GODZINY WYCHOWAWCZEJ W KLASIE I GIMNAZJUM
Oprac. Agata Wróbel, PG nr 6 z Oddziałami Dwujęzycznymi w Białymstoku
Temat: Jak radzić sobie ze stresem?
Cele:
Po zajęciach uczeń:
- wyjaśnia, co to jest stres,
- rozpoznawać oznaki stresu,
- podaje sposoby radzenia sobie ze stresem,
Formy i metody:
- burza mózgów,
- praca w grupach – graffiti,
-praca indywidualna,
- analiza przykładów,
-praca zbiorowa – plakat.
Środki dydaktyczne:
- arkusz papieru z narysowanym konturem człowieka,
- arkusz czystego brystolu,
- 4 kartki formatu A4,
- mazaki, taśma przylepna,
- przykłady sytuacji stresujących – załącznik 1,
- objawy stresu – załącznik 2,
- zadania dla grup – załącznik 3,
- jak radzić sobie ze stresem – załącznik 4.
Przebieg zajęć:
Sprawy organizacyjno – porządkowe. Przedstawienie tematu zajęć
Wstęp
Każdy człowiek podlega rozmaitym naciskom ze strony otoczenia (innych ludzi, sytuacji życiowych), które wywołują w nim stan wewnętrznego napięcia. Mówimy wtedy, że znajduje się on pod wpływem stresu.
Źródła stresu – burza mózgów:
- uczniowie zastanawiają się indywidualnie, jakie sytuacje powodują w nich stan wewnętrznego napięcia – są źródłem stresu; następnie podają swoje przykłady ( załącznik 1).
- wybrany uczeń zapisuje je na tablicy.
Rozwinięcie
Wpływ stresu – praca w grupach.
- uczniowie pracują w czterech grupach; (10 min.)
- każda grupa otrzymują kartkę A4, na której określa:
Jak stres wpływa:
• na ciało – grupa I,
• na psychikę – grupa II,
• na zachowanie – grupa III,
• na uczucia człowieka – grupa IV;
- w czasie gdy uczniowie pracują, nauczyciel zawiesza na tablicy arkusz z narysowanym konturem człowieka;
- po upływie wyznaczonego czasu liderzy grup dokonują prezentacji, wkomponowując je w kontur człowieka;
-podsumowując nauczyciel podkreśla, że stres wpływa niekorzystnie na zdrowie, utrudnia także naukę. Pracę, często zaburza funkcjonowanie człowieka w środowisku społecznym i rodzinnym.
Jak radzić sobie ze stresem – praca w grupach.
- każda grupa otrzymuje przykłady sytuacji trudnych (załącznik 3); zadaniem uczniów jest wypracowanie kilku rad, wskazówek, jak postąpić ma bohater, aby poradzić sobie w podobnej sytuacji.
- prezentacja poszczególnych propozycji na forum klasy.
Zakończenie
Wspólne wypracowanie plakatu - „Jak radzić sobie ze stresem?” (załącznik 4)
Ewaluacja – uczniowie wychodząc z klasopracowni zaznaczają „+”, pod rysunkami, swoje ustosunkowanie się do zajęć.
PRZYKŁADY SYTUACJI STRESUJĄCYCH (załącznik 1)
1. Przedstawienie się nieznajomej osobie.
2. Pierwszy dzień w nowej szkole.
3. Przemawianie do dużej grupy ludzi.
4. Proszenie o przysługę.
5. Wizyta u dentysty.
6. Udział w kłótni.
7. Klasówka, odpytywanie.
8. Rozmowa z nauczycielem.
JAK MOŻE OBJAWIAĆ SIĘ STRES – PRZYKŁADY (załącznik 2)
1. Czujemy się nerwowi i roztrzęsieni.
2. Dłonie robią się wilgotne.
3. Pocenie się.
4. Bezsenność.
5. Sztywny krok, napięcie mięśni różnych partii ciała.
6. Burczenie w brzuchu.
7. Szybsze bicie serca.
8. Szybszy oddech.
9. Tiki nerwowe.
10.Brak koncentracji.
11.Częste bóle głowy.
12.Zaciskanie rąk, szczęk.
13.Ogólna irytacja, wzburzenie, złość lub zniecierpliwienie.
TRUDNE SYTUACJIE (załącznik 3)
GRUPA I
Monika jutro idzie po raz pierwszy do nowej szkoły. Nie zna tam nikogo. Boi się. Nie wie, jak nowi koledzy zareagują na jej wózek inwalidzki. Doradź Monice, co ma robić w tej sytuacji.
GRUPA II
Jola poplamiła pożyczoną od przyjaciółki supermodną bluzkę. Palmy nie da się już wywabić. Jola nie wie, co ma robić. Poradź Joli.
GRUPA III
Tomek zaprosił Joasię na zabawę z okazji zakończenia gimnazjum. Tomek kiepsko tańczy, ciągle towarzyszy mu myśl, że się zbłaźni przed koleżanką. Pomóż Tomkowi.
GRUPA IV
Jacek zapisał się na naukę gry na gitarze. Ma talent, ale jednocześnie nie radzi sobie z tremą. Za dwa tygodnie na pierwszy publiczny występ z koleżanką w duecie. Paraliżuje go strach, że przez niego występ się nie uda.
Jak radzić sobie ze stresem? (załącznik 4)
WARTO:
- Być realistą, choć nie pozbawiać się równocześnie swoich marzeń.
- Rozmawiać o swoich problemach z najbliższymi nam osobami.
- Planować swoje zajęcia, kontrolować czas.
- Nie spieszyć się.
- Robić przerwy w nauce, odpoczywać.
- Właściwie się odżywiać.
- Unikać ludzi „toksycznych”, konfliktowych.
- Kontrolować swój stan zdrowia.
Temat: Gdy nadchodzą ciężkie dni-poskromić złość
Opracowanie: Beata Orzel
Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. K. Pułaskiego w Białymstoku
Scenariusz zajęć dla klas I-III szkoły podstawowej.
Cel główny: kształtowanie umiejętności radzenia sobie z negatywnymi emocjami
Cele szczegółowe:
• uczeń buduje dłuższą wypowiedz ustną nt. emocji
• uczeń opowie o sytuacjach w których odczuwa negatywne emocje
• uczeń podaje, jak emocje wpływają na zachowanie
• uczeń wymienia sposoby zapanowania nad emocjami
Metody:
• metoda słowna
• metoda problemowa
• metoda aktywizująca
• metoda praktyczna
Formy:
• indywidualna
• grupowa
Środki dydaktyczne:
kostka uczuć; kapelusz; piórka; karteczki; mazaki.
Czas trwania: 90 minut.
PRZEBIEG ZAJĘĆ
I. Część wstępna:
Grupa siedzi w kręgu, prowadzący informuje o temacie spotkania.
1. Powitanie. Zajączki- „Ja jestem zajączek Ania, pozdrawiam zajączka...” (podać imię osoby siedzącej obok), do pozdrowienia należy dołączyć ruch dłońmi na głowie, (niby uszy).
II. Część właściwa:
2. Rundka „Jestem wściekły wtedy, kiedy ktoś...”, siedząc w kole każdy kończy zdanie.
3. Złe spojrzenie. Przed rozpoczęciem zabawy odbywa się ściśle tajne losowanie, kto będzie miał „złe spojrzenie”. Dziecko ze „złym spojrzeniem” próbuje ustrzelić pozostałych swoimi oczami poprzez wpatrywanie się w nich, mruganie itp. Ten, kto poczuje się trafiony, mówi: „Zostałem dotknięty” i siada poza obrębem koła - trafienie nie jest potwierdzane przez dziecko ze „złym spojrzeniem”. Wszyscy obserwują uważnie wydarzenia oraz siebie nawzajem, aby odgadnąć, kto ma „złe spojrzenie”. Kto uważa, że rozpoznał osobę ze „złym spojrzeniem”, podnosi rękę do góry i woła: „Żądam nakazu zatrzymania dla...”. W trakcie rozmowy na zakończenie można podyskutować na temat niedociągnięć we wzajemnym postrzeganiu się i ocenianiu, powstawania plotek i krzywdzących opinii, które mogą wywoływać złość.
4. Wrzuć strach do kapelusza. Wszyscy piszą na kartkach, co ich złości i denerwuje w naszej grupie. Następnie wrzucają kartki do kapelusza. Każdy wyciąga przypadkową kartkę i odczytuje ją na głos. Dyskusja.
5. Wspólnie zastanawiamy się, co można zrobić z własną złością, gdy nas dopadnie, jak odreagować napięcie, aby inni przez nas nie cierpieli. Zabawa z piórkiem.
6. Masaż-dobieramy się parami. Jedna osoba kładzie się na brzuchu na podłodze, druga klęka obok przy jej plecach i wykonuje ich masaż wg wskazówek prowadzącego: idą słonie, biegną konie, potem panie w wysokich szpileczkach z gryzącymi pieskami, za nimi panowie w klapeczkach na niebie świecą dwa słoneczka, płynie rzeczka, pada deszczyk, czujesz dreszczyk? Brr
7. Wyrzuć złość-zabawa pantomimiczna. Otrząśniemy się ze złych przyzwyczajeń, wad, słabości, kręcimy głową, ramionami, biodrami, potrząsamy rękoma, podskakujemy, kopiemy nogą liście na niby. Kiedy opadły z nas złe przyzwyczajenia zgarnijmy je na kupkę, ulepmy z nich kulę, odłóżmy na bok, wykopmy szpadlem dołek i zakopmy je. Teraz mocno udepczmy ziemię, posiejmy na niej trawę i posadźmy kwiatek.
8. Start rakiety – zabawa ruchowa. Uczestnicy wykonują kolejno polecenia prowadzącego: bębnią palcami po blacie stołu, cicho i powoli, a potem coraz głośniej i szybciej uderzają płaskimi dłońmi o stół z wzrastającym natężeniem głośności i tempa tupią nogami coraz głośniej i szybciej, naśladują brzęczenie owadów od cichego do bardzo głośnego wrzasku, hałas i szybkość wykonywanych ruchów stopniowo wzrastają, dzieci wstają gwałtownie ze swoich miejsc, wyrzucają z głośnym wrzaskiem ramiona do góry – rakieta wystartowała.
Powoli wszystko ucicha, rakieta zniknęła za chmurami.
III. Część podsumowująca:
9. Podsumowanie zajęć: Kostka uczuć. Dzieci wskazują w jakich uczuciach kończą zajęcia.
KONSPEKT ZAJĘĆ ŚWIETLICOWYCH
Opracowanie: Karolina Wyszyńska
Szkoła Podstawowa w Fastach
Temat: Poznajmy się – zabawy integracyjne
Miejsce: świetlica szkolna
Czas zajęć: 45 min.
Grupa wiekowa: 6 – 9 lat
Cele:
- uczeń potrafi wymienić imiona wszystkich uczestników zajęć,
- uczeń potrafi nawiązywać kontakty z innymi dziećmi,
- uczeń potrafi mówić o sobie, określić swoje zainteresowania, preferencje, własne cechy,
- stworzenie okazji do lepszego poznania i integracji grupy,
- zwiększenie tolerancji w grupie,
Metody: pogadanka, instrukcja, aktywne
Formy: grupowa
Środki dydaktyczne: piłka lub maskotka
Przebieg zajęć:
1. Przywitanie się z dziećmi, wyjaśnienie celu zajęć.
2. Moje imię. Uczestnicy siedzą w kole. Prowadzący podaje swoje imię, następna osoba mówi imię poprzednika i swoje. Zabawa kończy się w momencie, gdy każdy uczestnik się przedstawi.
3. Znajdź kogoś kto ... Prowadzący wydaje polecenia typu:
znajdź kogoś kto:
- ma taki sam kolor oczu jak ty,
- ma taką samą dłoń,
- ma taki sam kolor włosów,
- jest tego samego wzrostu,
- ma taki sam znak zodiaku,
- jego imię zaczyna się na tą samą literę co twoje ...
4. O mnie. Uczestnicy siadają w kole na krzesłach. Prowadzący rzuca do jakiegoś dziecka piłkę rozpoczynając zdanie. Dziecko je dokańcza i odrzuca do prowadzącego. Przykładowe zdania:
- Urodziłam się w ...
- Najbardziej lubię ...
- Moja ulubiona książka to ...
- Moja ulubiona potrawa ...
- Ulubione miejsce to ...
5. Wszyscy którzy... Uczniowie siedzą na krzesłach, prowadzący stoi w środku. Wydaje on polecenie: Zamieniają się miejscami wszyscy którzy ... np. lubią lody, mają włosy blond, itp. Prowadzący zajmuje miejsce na krześle, osoba pozostająca bez krzesła staje się osobą prowadzącą.
Podsumowanie
1. Siad grupowy. Uczestnicy stoją w kole, kładą ręce na ramiona sąsiada. Nogi i stopy są złączone. Kiedy policzymy do trzech wszyscy siadają, opierając się o kolana osoby z tyłu. Koło nie powinno się rozerwać.
2. Podziękowanie dzieciom za zajęcia.
Temat: „Smutno? A może budyń?” – jak sobie radzić z przygnębieniem i smutkiem.
Opracowała: Emilia Chomutowska
Studentka Uniwersytetu w Białymstoku,
Wydział Pedagogiki i Psychologii
Grupa: I klasa gimnazjum
Cele główne:
- uświadomienie uczniom wartości życia
- wypracowanie sposobów radzenia sobie z uczuciem smutku i przygnębienia
Cele szczegółowe: Uczeń:
- wymienia wartości życia ludzkiego
- przedstawia propozycje radzenia sobie ze smutkiem i przygnębieniem
- oferuje innym pomoc w radzeniu sobie z przykrymi uczuciami
- wymienia konsekwencje długotrwałego przygnębienia
- werbalizuje własne uczucia
Metody: burza mózgów, dyskusja, metoda sytuacyjna, ekspresyjna, impresyjna
Formy: praca zbiorowa, praca indywidualna, praca w grupach
Środki: arkusze papieru, brystol, mazaki, koc, poduszki, odtwarzacz CD, płyta z muzyką relaksacyjną,
Przebieg:
I. Drama-wprowadzenie do tematu.
Spośród uczniów wybranych jest kilku chętnych, którzy przygotowują krótką scenkę, w której bohater ma doświadczyć szeregu przykrych sytuacji, które spowodują u niego przygnębienie. Scenka zostaje przygotowana kilka dni przed zajęciami, w tajemnicy przed resztą klasy. Po obejrzeniu scenki, uczniowie przedstawiają swoje refleksje. Przedstawiający opowiadają, jak się czuli w swoich rolach, obserwatorzy-jakie wnioski wysnuli na podstawie przedstawienia. Następnie uczniowie wspólnie zastanawiają się, co może się wydarzyć, kiedy jesteśmy stale przygnębieni, gdy coś nam się nie udaje. Jakie mogą być skutki takich doświadczeń?
II. Dwie minuty o smutku.
W nawiązaniu do przedstawionej historii uczniowie mają za zadanie opowiedzieć innym o swoich historiach związanych z uczuciem przygnębienia. W tym celu dzielą się na grupy czteroosobowe i każdy opowiada swoją smutną historię lub jak się wtedy czuł, co myślał. Wspólnie w grupach, na podstawie zasłyszanych historii uczniowie wypisują na kartkach, jakie są objawy przygnębienia i jakie mogą być skutki długotrwałego smutku.
III. Recepta, czyli sposób na smutki.
W tych samych grupach uczniowie próbują wymyślić różne sposoby na smutek i przygnębienie, odwołując się do swoich doświadczeń, do tego co wiedzą z telewizji, od znajomych np. rozmowa z koleżanką, obejrzenie filmu, zakupy, dobra lektura, hobby, wypłakanie się, wykrzyczenie się itp.. Przedstawiają to w formie rysunkowej- za pomocą symbolicznych schematycznych rysunków na arkuszach szarego papieru. Po zakończonej pracy, ze wszystkich przedstawionych pomysłów tworzona jest mapa –recepta na dobre samopoczucie.
IV. Wizualizacja.
Uczniowie siadają wygodnie na podłodze, w przygotowanym wcześniej kąciku relaksacyjnym (koc, poduszki), zamykają oczy i słuchając muzyki relaksacyjnej, wysłuchują przygotowanego przez nauczyciela tekstu. Jeśli jest taka możliwość, próbują wyobrazić sobie siebie w sytuacji przedstawionej w wizualiacji. Po wysłuchaniu tekstu, uczniowie „wracają do rzeczywistości” i opowiadają, jak się czuli, czy to byłby dobry sposób na podniesienie samopoczucia?
V. Dlaczego warto żyć? – burza mózgów.
Uczniowie wspólnie zastanawiają się, dlaczego warto jest żyć, jakie wartości niesie w sobie życie. Swoje pomysły zapisują na brystolu, tworząc mapę i próbując jak najbardziej ją rozgałęzić, dopisując kolejne skojarzenia do podanych pomysłów.
VI. Podsumowanie.
Na podsumowanie zajęć uczniowie otrzymują kartki ze zdaniem: „Kiedy jesteś smutny to...”. Każdy uczeń indywidualnie podpisuje kartkę swoim imieniem i nazwiskiem, następnie kartki puszczane są w obieg, a uczniowie dopisują, co mogą zrobić dla tej osoby, kiedy jest ona smutna np. Kiedy jesteś smutny, mogę iść z tobą do kina, mogę cię przytulić, możesz do mnie zadzwonić itp.
Opracowała Alina Malecka, Zespół Szkół nr 15 przy UDSK w Białymstoku
1. Temat zajęć: „Jak miło być razem !” – zabawy dydaktyczne w oparciu o wiersz Czesława Janczarskiego „ Naprawiamy Misia”, z wykorzystaniem kreatywnych form ruchu Radosnej Kinezjologii.
2. Zajęcia skierowane są do dzieci przedszkolnych , w grupie 5 – 6 latków
Czas trwania 40 minut.
3. Cele główne :
• rozwijanie empatii,
• uczenie szacunku dla uczuć i potrzeb innych osób,
• obniżanie nadmiernego napięcia aparatu mięśniowego,
• doskonalenie komunikacji niewerbalnej.
Cele szczegółowe: Uczeń:
• wypowiada się o swoich odczuciach,
• przedstawia w sposób niewerbalny emocje,
• wyraża szacunek dla uczuć i potrzeb innych osób
• współpracuje w grupie
4. Forma pracy : zbiorowa, w małych grupach, indywidualna
Metody pracy: eksponujące, waloryzacyjne, praktycznego działania
5. Materiały dydaktyczne: miś z oderwanym uchem, własne misie dzieci, igła , nić, „Taniec z misiem” – muzyka na CD, kontury misia do kolorowania, plastelina, różne zabawki, tekst wiersza Cz. Janczarskiego „ Naprawimy misia”, CD.
6. Przebieg:
1) Powitanie zabawą „ Uśmiech jak słońce do ciebie ślę, jeśli mnie widzisz uśmiechnij się” – dzieci stoją w kręgu, kierują nawzajem do siebie rączkami złączonymi i wyprostowanymi przed siebie promień wypowiadając tekst „ uśmiech jak…” . Dziecko, które otrzyma promień odwzajemnia uśmiech i zaczyna się lekko kołysać ( z nogi na nogę ).
2) Dzieci biorą swoje misie, rozmawiają o nich i sadzają je na swoje miejsca przy stolikach, a same siadają w kręgu na dywanie,
3) Nauczycielka pokazuje również dzieciom misia, ale z oderwanym uszkiem. Recytuje wiersz .
4) Wypowiedzi dzieci po wysłuchaniu wiersza:
- Kto mógł urwać misiowi ucho?
(Dzieci mówią, ze pies, kurki, mógł upaść itp., ale na podstawie wcześniejszej rozmowy stwierdzają, że mogły to zrobić dzieci, gdy wyrywały sobie misia z rąk, chcąc się nim bawić w tym samym czasie).
- Co zrobić aby uniknąć konfliktowych sytuacji?
(Szukają rozwiązań, co zrobić, kiedy w jednym czasie dwoje dzieci chce się bawić jedną zabawką – same podają propozycje: można zamienić się na inną zabawkę; można cierpliwie poczekać, aż zabawka będzie odłożona na swoje miejsce; można również poprosić o zabawkę kolegę).
- W jaki sposób można prosić o zabawkę ? (Dzieci odpowiadają, że należy użyć słowa „proszę”).
5) Zabawa terapeutyczna „ Dawanie i branie”
Podział dzieci na dwie grupy. Na hasło dzieci z pierwszej grupy stają w
Różnych miejscach sali z zamkniętymi oczami i wyciągniętymi dłońmi,
Dzieci z drugiej grupy dają im do rąk zabawki.
Dzieci z pierwszej grupy same oddają zabawki dzieciom z drugiej grupy
Powtórzenie fazy pierwszej
Dzieci z drugiej grupy odbierają zabawki.
Poszczególne fazy wykonuje się zmieniając się rolami
(sposób podawania/ oddawania/ odbierania zmienia się od spokojnego i
łagodnego do szybkiego i zdecydowanego, ćwiczenie kończymy rozmową
na temat, jaki sposób podawania/ oddawania podoba się dzieciom)
6) Zabawa „ Proszę / dziękuję”
Dzieci siedzą wygodnie naprzeciw siebie , tak aby wychylając się mogły
podać coś drugiej osobie. Podają sobie nawzajem ręką prawą, lewą ,
oburącz jakąś zabawkę używając zwrotów takich jak: proszę, dziękuję
z przyjemnością daję ci, jak miło to dostać od Ciebie itp.
Następnie używają słów: masz, daj, oddaj bierz itp.
Ponownie używają zwrotów z początku zabawy.
(należy zwrócić dzieciom uwagę co czują ,gdy biorą lub dają przedmiot w
różny sposób i w różnych sytuacjach)
Ćwiczenie można wykonać przemieszczając się po sali w dwóch grupach.
Osoby biorące stoją, osoby dające przemieszczają się po sali.
7) Dzieci biorą przypadkowe misie siedzące na krzesełkach i przyglądające
się dzieciom i oddają je właścicielom używając miłych słów.
Każde dziecko z własnym misiem tańczy „ Taniec z misiem” i szepce
mu do ucha miłe słowa. Misie zostają zasypiając w kręgu na dywanie.
8) Dzieci siadają do stolików. Mają za zadanie wypełnienie konturów misia
plasteliną ( malowanie), z doklejeniem misiowi uszka i odpowiedniej miny.
Nauczycielka w tym czasie przyszywa zniszczonemu misiowi uszko.
Po skończonej pracy dzieci wypowiadają się „ Jak się czuje teraz miś?”
9) Zabawa na zakończenie „ Budzący się miś”( marionetka )
Dzieci dobierają się parami. Jedno dziecko jest śpiącym misiem, leży wygodnie na podłodze obok własnego misia. Kolega dotyka lekko różnych części ciała ( kolano, łokieć, ramię , pępek, nos itp.), dotykane dziecko unosi je . Zamiana rolami. ( w tle muzyka relaksacyjna)
Następnie dzieci budzą własne misie i usadzają je w wyznaczone miejsce.
10) Zakończenie – podziękowanie za zabawę i współpracę. Podsumowanie, ocena i pochwalenie dzieci .
Wiersz Czesław Janczarski „ Naprawimy misia „
Kto misiowi urwał ucho?
No, kto? – pytam. Cicho, głucho...
Nikt się jakoś nie przyznaje.
Może jechał miś tramwajem?
Może upadł, biegnąc z górki?
Może go dziobały kurki?
Może Azor go tarmosił, urwał ucho,
Nie przeprosił?
Igła, nitka, rączek para.
Naprawimy szkodę zaraz!
O już sterczą uszka oba.
Teraz nam się miś podoba!