Wychowanie
Scenariusz zajęć dla klasy III gimnazjum
Temat: Ochrona środowiska – mój obowiązek wobec przyszłości.
Scenariusz opracowany przez Annę Kierzkowską
Publiczne Gimnazjum im. Papieża Jana Pawła II w Jedwabnem
Klasa: III gimnazjum
Czas: 45 min.
Cel ogólny:
- wzbudzenie w uczniach poczucia odpowiedzialności za stan środowiska w którym żyją
- uświadomienie uczniom siły jednostki w działaniu na rzecz ogółu
Cele szczegółowe:
- uczeń wymienia konkretne przykłady działań na rzecz ochrony środowiska
- uczeń wyjaśnia zależność pomiędzy działaniem jednostki a globalnym stanem środowiska
- uczeń wyjaśnia zależność pomiędzy działaniem „tu i teraz”, a stanem środowiska w przyszłości
- uczeń uzasadnia konieczność dbałości o środowisko przez każdego człowieka indywidualnie
- uczeń opowiada, jakie działania podejmował do tej pory w dziedzinie środowiska, a co ma zamiar zmienić w przyszłości, aby chronić je jeszcze skuteczniej.
Metody i formy pracy:
- praca w grupach,
- burza mózgów,
- praca indywidualna,
- elementy wykładu.
Materiały i środki dydaktyczne:
- arkusze szarego papieru dużego formatu
- pisaki
- tabliczki „Potrzebuję pomocy”, „Praca skończona”.
Tok lekcji:
1.Wstęp:
Uczniowie wchodzą do sali, w której na ławkach i podłodze zostały wcześniej rozrzucone papierki. Zajmują miejsca w swoich ławkach.
Nauczyciel prosi uczniów o to, by nie wychodząc z ławek zebrali śmieci, do których dadzą radę dosięgnąć. Po posprzątaniu otoczenia, nauczyciel rozpoczyna mini wykład.
Na dzisiejszej lekcji porozmawiamy o ochronie środowiska w którym żyjemy oraz o tym, co każdy z nas może zrobić, by zadbać o swoje najbliższe otoczenie.
Po wejściu do sali każdy z was posprzątał maleńki obszar klasy, a natychmiast zrobiło się w niej czysto. Na tym przykładzie możecie zaobserwować, jak suma drobnych prac daje wielki efekt, a tym samym, jak bardzo wiele zależy od pracy każdego człowieka na rzecz środowiska. Jeśli każdy człowiek, w tym każdy z was indywidualnie, zadba o teren wokół siebie, swojego domu, swojego podwórka, świat wokół nas będzie czystszy i piękniejszy.
Dbając o przyrodę, dbamy tak naprawdę o siebie. Dbając o czyste rzeki, jeziora, morza, oceany, dbając o czyste powietrze, gleby, dbamy o siebie. Przyroda odwzajemnia się wtedy nam ze zwielokrotnioną siłą. Dba o nas. Zadba też o kolejne pokolenia ludzi, którym my dzisiaj swoim działaniem możemy ofiarować czyste środowisko w przyszłości.
Chciałabym, abyście na dzisiejszej lekcji zastanowili się, co każdy z was może zrobić, aby skutecznie zadbać o środowisko.
2. Rozwinięcie (praca w grupach i omówienie zagadnień przez liderów grup):
Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup w sposób losowy, a następnie rozdaje uczniom mazaki oraz 5 plansz z zapisanymi nagłówkami:
- „Aby zadbać o środowisko dla siebie i przyszłych pokoleń, my ………………….., nie powinniśmy używać:”;
- „Aby zadbać o środowisko dla siebie i przyszłych pokoleń, my ………………….., powinniśmy oszczędzać energię przez:”;
- „Aby zadbać o środowisko dla siebie i przyszłych pokoleń, my ………………….., powinniśmy zmniejszać ilość odpadów przez:”;
- „Aby zadbać o środowisko dla siebie i przyszłych pokoleń, my ………………….., powinniśmy oszczędzać wodę przez:”;
- „Aby zadbać o środowisko dla siebie i przyszłych pokoleń, my ………………….., powinniśmy zmniejszać zanieczyszczenie wody przez:”;
Uczniowie mają uzupełnić nagłówek swoimi imionami, a następnie wynotować jak najwięcej pomysłów na to, w jaki sposób mogą chronić środowisko.
Każda z grup dostaje także plakietki: „Potrzebuję pomocy” i „Praca skończona”, których używają w czasie pracy w grupach do wezwania nauczyciela lub poinformowaniu o wykonaniu zadania.
Na wykonanie zadania uczniowie mają 10 minut. Po upływie tego czasu wybrani przez nich liderzy prezentują wyniki pracy. Podczas prezentacji następuje zespołowe uzupełnienie prac o brakujące pomysły (jeśli zaistnieje potrzeba, nauczyciel naprowadza uczniów).
Przykładowe odpowiedzi:
Nie powinno się używać:
Aerozoli zawierających freony.
Opakowań, pojemników wytworzonych z plastiku (np. różnego typu tacki na jedzenie).
Oszczędzać energię przez:
Włączanie ogrzewania dopiero wtedy, gdy temperatura rzeczywiście jest niska.
Wyłączanie oświetlenia w pomieszczeniu zawsze gdy z niego wychodzimy.
Segregacja śmieci nadających się do recyklingu.
Zmniejszanie ilości i segregacja odpadów:
Oszczędzać papier, zbierać makulaturę do specjalnie wyznaczonych kontenerów.
Używać butelek zwrotnych, a zbędne szkło wyrzucać do specjalnie wyznaczonych do tego kontenerów.
Na zakupy zabierać ze sobą torby ekologiczne, aby nie trzeba było przynosić torby plastikowej ze sklepu.
Nie wyrzucać zużytych baterii do kosza, a jedynie do specjalnie wyznaczonych do tego celu pojemników.
Przeterminowane leki przekazywać do specjalnych punktów zbiórki.
Oszczędność wody:
Korzystać z prysznica zamiast kąpieli w wannie.
W spłuczce toalety założyć zawór ograniczający.
Oszczędzać wodę zmywając naczynia.
Używać urządzeń oszczędzających wodę (pralki, zmywarki do naczyń).
Zmniejszanie zanieczyszczeń wody:
Nie należy wylewać substancji toksycznych (w tym np. leków) do kanalizacji.
Dopilnować, aby podczas mycia samochodu resztki olejów i benzyna nie przedostawały się do kanalizacji.
Używać środków czyszczących nieszkodliwych dla środowiska (czytać etykiety na tego typu produktach).
Po zakończeniu prezentacji nauczyciel pyta wybranych uczniów, które z zaprezentowanych działań podejmowali do tej pory, a co mają zamiar zrobić w przyszłości, by dbać o środowisko.
3. Zakończenie:
Nauczyciel prezentuje kilka sentencji nawiązujących do tematu, skłaniających do refleksji.
„Najbardziej palącym współczesnym problemem w dziedzinie ochrony przyrody jest obrona naszego gatunku przed nim samym.” Dorst
„Główna odpowiedzialność za ocalenie w całości zwierzęcego świata dla jutra, jest złożona na barki tych, którzy żyją dziś.” D. Adamson
„Skarby przyrody to takie unikaty jak na przykład obrazy Rafaela. Zniszczyć je łatwo, ale odtworzyć? Nie ma możliwości.” I. Borodin
Oprac. Magdalena Gierasimiuk
Zespół Szkół Społecznych nr 3 BTO w Białymstoku
Temat lekcji: Tworzymy zgrany zespół, w którym każdy czuje się dobrze.
Scenariusz godziny wychowawczej dla klasy IV
Czas trwania: 45 minut
Uwaga: lekcję należy przeprowadzić po zajęciach, na których uczniowie poznają statut szkoły (część dotyczącą praw i obowiązków ucznia), regulamin Samorządu Uczniowskiego, Konwencję Praw Dziecka;
Cele główne:
- kształtowanie postawy współodpowiedzialności za relacje między członkami grupy, jaką jest klasa,
- wypracowanie kontraktu klasowego.
Cele operacyjne:
Po lekcji uczeń:
- podaje definicje pojęć: zasada, kontrakt, prawo (P),
- respektuje zasady i reguły współżycia w klasie i szkole (P)
- uzasadnia konieczność przestrzegania przyjętych zasad i praw (PP),
Metody i formy pracy
- praca z książką, burza mózgów, kula śniegowa.
- praca indywidualna, praca uczniów w grupach, praca zbiorowa.
Materiały i środki dydaktyczne
- encyklopedie np. A – Z Mała Encyklopedia PWN, Słownik języka polskiego PWN,
- duże arkusze papieru, pisaki, magnesy.
Przebieg zajęć:
I. Wstęp.
1. Podanie tematu i celów lekcji.
2. Opowiadanie nauczyciela „ Na bezludnej wyspie”.
Wyobraźcie sobie, że płynęliście statkiem i zaskoczył was sztorm. Okręt rozbił się i znaleźliście się na bezludnej wyspie. Nie ma tu niczego poza lasem i zwierzętami. Trzeba zająć się zagospodarowaniem tego terenu. Co przede wszystkim będzie potrzebne na wyspie?
Burza mózgów. Uczniowie podają swoje propozycje, nauczyciel zapisuje je na tablicy. Jeśli taka propozycja nie padnie, nauczyciel pyta:
Czy moglibyście żyć na wyspie nie kierując się żadnymi zasadami?
Uczniowie dochodzą do wniosku, że potrzebne są pewne zasady regulujące wspólne życie na wyspie.
II. Rozwinięcie.
1. Próba wyjaśnienia pojęć: zasada, kontrakt, prawo – kula śniegowa.
Dzielimy uczniów na trzy grupy. Każda grupa pracując metodą kuli śniegowej tworzy jedno z pojęć.
Kolejność czynności:
- każdy członek grupy pisze na karteczce własną definicję danego pojęcia,
- praca w parach (uczniowie ustalają wspólne stanowisko, tworzą nową definicję z własnych propozycji),
- dwójki łączą się w czwórki i tworzą wspólną definicję,
- lider każdej grupy prezentuje wypracowaną definicję.
2. Praca w grupach zróżnicowana.
W oparciu o encyklopedie i słownik uczniowie wyjaśniają pojęcia: zasada, kontrakt, prawo (każda grupa jedno pojęcie). Znaczenie pojęć zapisują kolorowymi pisakami na dużych arkuszach papieru, porównują ze swoimi określeniami, przymocowują magnesami do tablicy.
3. Praca zbiorowa.
Nauczyciel proponuje, aby uczniowie spróbowali wspólnie utworzyć kontrakt zawierający zasady, które powinny obowiązywać w klasie. Nauczyciel zapisuje je pisakami na arkuszu papieru.
Przykładowe zasady mogą być następujące:
NASZ KLASOWY KONTRAKT
1. Mówimy do siebie po imieniu.
2. Jesteśmy wobec siebie mili i uprzejmi.
3. Pomagamy sobie wzajemnie.
4. Chętnie pracujemy w grupach, bez względu na to, kto grupę tworzy.
5. Dbamy o to, by osoby nieobecne w szkole miały skserowane notatki z lekcji.
6. W sytuacjach konfliktowych staramy się znaleźć kompromis.
7. Nie bierzemy cudzych rzeczy bez zapytania właściciela o zgodę.
8. Nikogo nie przezywamy i nie wyśmiewamy się z innych.
9. Zgłaszamy wychowawcy, gdy komuś dzieje się krzywda
III. Zakończenie.
Na zakończenie uczniowie sformułowane zasady zostają odczytane przez nauczyciela lub gospodarza klasy. Następnie uczniowie podpisują się pod kodeksem na znak akceptacji, co nadaje mu „moc prawną”. Kodeks zawieszamy w klasie w widocznym dla wszystkich miejscu.
Opracowała: Izabella Kalinowska
Szkoła Podstawowa nr 11 z Oddziałami Integracyjnymi im. K. Makuszyńskiego w Białymstoku
I. Temat zajęć: Koledzy z klasy, czyli jak dobrze się znamy?
II. Grupa: V klasa szkoły podstawowej.
III. Czas trwania: 45 minut
IV. Cel główny: umiejętność oceny drugiego człowieka
V. Cele szczegółowe:
- przestrzega zasad pracy podczas zajęć
- opisuje drugiego człowieka używając metafor
- uważnie słucha rozmówcy
- bliżej poznaje kolegów z klasy
- nazywa sytuacje klasowe i wspólnie poszukuje ich rozwiązań
VI. Metody pracy: burza mózgów, dyskusja, drama
VII. Formy: praca indywidualna, praca w grupie
VIII. Środki dydaktyczne: kartki papieru, worek z materiału, mazaki
IX. Przebieg zajęć:
1. Powitanie. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematyką zajęć.
2. Zapoznanie grupy z zasadami i regułami, których powinni przestrzegać na zajęciach.
3. „Kim jest ta osoba?” – Jedna osoba (ochotnik) wychodzi z klasy. W tym czasie grupa wybiera osobę, którą ochotnik będzie musiał rozpoznać na podstawie metaforycznych pytań dotyczących wybranej osoby.
Np. Jakim kwiatem byłaby ta osoba? Jakim zwierzęciem…?
Jakim samochodem…? Jakim kolorem…?
Jaką rośliną…?
Po zakończeniu ćwiczenia, każdy uczestnik dzieli się z grupą swoimi odczuciami, emocjami i spostrzeżeniami.
4. „W co się dzisiaj ubrałeś?” – Uczniowie stają w kręgu. Proszeni są o dokładne przyjrzenie się kolegom i koleżankom. Nauczyciel prosi o odwrócenie się twarzami na zewnątrz kręgu. Zadaje pytania dotyczące cech charakterystycznych wyglądu zewnętrznego pozostałych uczestników zabawy.
5. „Jaka jest moja historia?” – Uczniowie dobierają się w pary. Siadają naprzeciwko siebie. Jedna osoba z pary opowiada drugiej krótką (2 – 3 minutową) historyjkę o sobie (np. ciekawym wydarzeniu z życia). Następnie słuchacz ma za zadanie jak najdokładniej odtworzyć opowiedziane przeżycie.
6. „To był dzień”. – Uczniowie losują z worka kartki (czyste i 3 z krzyżykami). Osoby, które wyciągnęły karki ze znakami stają się liderami stworzonych przez siebie grup. Każdy z zespołów ma za zadanie przedstawić krótką scenkę z życia klasy.
7. Zakończenie: Nauczyciel zadaje pytania:
Co Wam dały te zajęcia?
Czy dowiedzieliście się czegoś nowego o sobie, swoich kolegach i koleżankach?
Jak radziliście sobie z przestrzeganiem reguł i zasad?
Temat: KAŻDY Z NAS MA EMOCJE
(zajęcia skierowane do uczniów gimnazjum)
Czas trwania zajęć: 1 godzina lekcyjna
CEL GŁÓWNY ZAJĘĆ:
- uświadomienie uczestnikom zajęć, czym są emocje oraz kształtowanie umiejętność rozpoznawania emocji i ich wyrażania
CELE SZCZEGÓŁOWE ZAJĘĆ:
- zapoznanie uczestników z rodzajem emocji
- poznanie czynników wyzwalających emocje
- poznanie sposób radzenia sobie z emocjami
- stwarzanie okazji do bezpiecznego wyrażania swoich emocji
- nabycie umiejętności wyrażania emocji
- integracja grupy;
- doskonalenie komunikacji wewnątrzgrupowej
METODY PRACY:
- eksponujące
- waloryzacyjne
- praktyczne
FORMY PRACY:
- indywidualna
- grupowa
- zbiorowa
MATERIAŁY I ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- arkusz papieru
- flamastry
- kredki
- kartki
- woreczek z karteczkami na których wypisane są rodzaje emocji
- gazeta
- magnetofon
- nagranie z relaksacyjną muzyką
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
Wstęp:
1. Powitanie i przedstawienie celu zajęć
Prowadzący wita się z uczniami oraz przedstawia cele zajęć.
Uczniowie siadają w kręgu, każdy z uczestników kończy zdanie:
„Miłe przeżycie jakiego doświadczyłem/łam ostatnio to…”
Rozwinięcie:
2. Stworzenie sytuacji poznawczej – wypisywanie rodzajów emocji
Uczniowie wspólnie tworzą listę uczuć (np. złość, radość, smutek, trwoga, duma, zaufanie, zaskoczenie itd.). Po wypisaniu dzielą uczucia na pozytywne i negatywne.
Rozmowa na temat sytuacji najczęściej wzbudzających niepokój, lęk, złość itd.
3. Karteczki
W woreczku umieszczone są karteczki z wypisanymi emocjami (np złość, gniew, radość itd.) Każdy z uczestników losuje karteczkę a następnie przedstawia daną emocję. Zadaniem pozostałych jest odgadnięcie odgrywanej emocji.
4. Zdanie w różnych intonacjach
Uczniowie siedząc w kręgu wypowiadają kolejno zdanie „Wlazł kotek na płotek” z różną intonacją (np. z radością, złością, smutkiem itd.)
5. Dokończenie zdań
Prowadzący podaje początek zdania, uczniowie dokańczają:
Boję się gdy… Jestem smutny gdy…
Cieszę się wtedy gdy… Złości mnie…
Ogarnia mnie strach gdy…
6. Gazeta
Każdy z uczniów otrzymuje dużą kartkę z gazety. Uczestnicy wyobrażają sobie, że gazeta to problem, który wywołuje u nich negatywne emocje. Mogą ową kartkę rwać, szarpać, rzucać, deptać tak, aby wyładować swoje emocje.
7. Rysowanie strachu
Dzieci mają za zadanie narysować swój lęk, strach. Po zakończeniu zadania następuje omówienie prac. Podczas wykonywania prac, odtwarzana jest łagodna, relaksująca muzyka.
Zakończenie
8. Rundka kończąca zajęcia
Uczniowie siedzą w kręgu dokańczają zdanie: „Na dzisiejszych zajęciach najbardziej podobało mi się…”
Opracowanie: Beata Żałoba, ZSP nr 1 w Białymstoku
Temat zajęć- Konflikty i ja.
Zajęcia zostały przeprowadzone w klasie II liceum. Czas- 45 minut.
Cele zajęć: uczeń:
- podaje znaczenie pojęć: konflikt, kompromis,
- wyjaśnia różnice między sposobami rozwiązywania konfliktów
- podaje przyczyny konfliktów
Środki dydaktyczne:
- tablica informacyjna o sposobach rozwiązywania konfliktów
Metody pracy:
-praca w grupie, dyskusja, mini wykład
Przebieg zajęć:
Wprowadzenie
Nauczyciel prosi uczniów o dokończenie zdania-Konflikt jest….lub Konflikt to….
Odpowiedzi uczniów
Konflikt to nieporozumienie prowadzące do pogarszania się relacji między ludźmi.
Konflikt to różnica zdań. Konflikt to brak umiejętności ustępowania.
Konflikt to nieporozumienie między dwoma lub więcej osobami, które nie potrafią znaleźć ,,wspólnego języka’’ lub pójść na kompromis. Konflikt jest złem.
Konflikt to walka o swoje racje. Konflikt jest normalną częścią naszego życia.
Moje uwagi-Większość dokończonych zdań mówiła o konflikcie jako zjawisku negatywnym. Tylko nieliczni uczniowie stwierdzili, że konflikt jest zjawiskiem normalnym we współczesnym świecie.
Rozwinięcie
1. Nauczyciel prosi, aby uczniowie dobrali się w pary. Każda para wymyśla sytuację konfliktową. Uczniowie wczuwają się w rolę obu stron konfliktu.
Przykładowe konflikty:
A) nauczyciel – uczeń
Przyczyna: uczeń uważa, że został niesprawiedliwa oceniony
B) matka - córka
Przyczyna: matka nie wyraża zgody na kupno telefonu komórkowego
C) koleżanka – koleżanka
Przyczyna: koleżanka podrywa chłopaka swojej znajomej
D) kierowca – policjant
Przyczyna: kierowca uważa, że nie przekroczył przepisowej prędkości
2. Następnie nauczyciel prosi uczniów, aby odegrali przygotowane scenki. Uczniowie prezentują wyniki pracy. Po prezentacji uczniowie wspólnie zastanawiają się nad przyczynami konfliktów. Jeden z uczniów zapisuje je na tablicy.
Odpowiedzi uczniów:
- niechęć do drugiej osoby, różnica poglądów
- brak tolerancji wobec odmienności innych
- różne zamiary i cele, różnice pokoleniowe
- brak umiejętność wypracowania kompromisu
- agresywne zachowanie, niezrozumienie, brak opanowania
3. Następnie nauczyciel przedstawia mini wykład o sposobach rozwiązywania konfliktów.
Nauczyciel pyta się uczniów, które z umiejętności pomagają rozwiązać trudne sytuacje? Pomysły uczniowie wypisują na kartkach, które następnie nauczyciel przykleja na tablicy.
Propozycje uczniów:
- umiejętność słuchania
- umiejętność pójścia na kompromis
- umiejętność przyznania się do błędu
- konkretność
- empatia
- życzliwość i otwartość wobec innych
- umiejętność rozumienia racji innych
- umiejętność aktywnego słuchania
- autentyczność
- umiejętność dialogu
- umiejętność współpracowania
Zakończenie
Lekcja kończy się krótką dyskusją nad zaletami i wadami sposobów rozwiązywania konfliktów.
Moje uwagi: Wszyscy uczniowie byli zdania, że konflikty należy rozwiązywać poprzez kompromis. Jednocześnie podkreślali, że we współczesnym świecie jest to bardzo trudne, ponieważ agresja stała się modna np. wśród młodzieży. Podkreślali, że nawet media przepełnione są informacjami o konfliktach między politykami, krajami, narodami. Zatem na kim mają wzorować się?