Barbara Szymska
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi im. Karola Musioła w Opolu

Wykorzystanie technik plastycznych w aktywności grupowej oraz kształtowanie zachowań społecznych dzieci w młodszym wieku szkolnym

Techniki plastyczne stosowane w pracy grupowej stwarzają szczególnie korzystną sytuację, umożliwiającą wystąpienie i trening szerokiego wachlarza zachowań społecznych. Dzięki możliwościom wykorzystania w aktywności grupowej odpowiednio dobranych technik plastycznych można stworzyć okazję wystąpienia wielu zachowań prospołecznych, stanowiących warunek wspólnej realizacji pracy plastycznej. W publikacji przedstawione zostały wyniki badań własnych.

- cała praca do pobrania (pdf) - 

Scenariusze zajęć lekcji w klasie 2
 
opracowała Julita Gregorczuk , nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej
 Zespół Szkół nr5, Szkoła Podstawowa nr 5  Białystok

TEMAT:   CO SŁYCHAĆ W NORZE…….

/ Temat ten można realizować w klasach 1-3 w różnych porach roku; zadania wynikające z wątku dziecka związanego z lasem. Wykorzystujemy przyrodnicze wiadomości ucznia, realne sytuacje związane z lasem w których znalazły się dzieci, odnosimy się do przeczytanych przez nie bajek poprzez rozwijanie fantazji /  
Cele ogólne
•    rozwijanie twórczego myślenia, wyobraźni i myślenia symbolicznego
•    rozwijanie pomysłowości, fantazji i myślenia dywergencyjnego
•    poszerzenie wiadomości dotyczących życia zwierząt w lesie
Cele operacyjne
•    dziecko umie zadać pytanie dotyczące środowiska przyrodniczego i potrafi udzielić odpowiedzi na pytania zadawane przez inne dzieci
•    uczeń poszukuje rozwiązania dotyczącego  mieszkańca nory
•    twórcza interpretacja  postawionego problemu za pomocą różnych form ekspresji i aktywności ucznia
Metody i techniki
•    metody słowne: rozmowa kierowana, opowiadanie
•    metody percepcyjne: pokaz i obserwacja obrazka, obserwacja działania innych, wizualizacja
•    metody czynne: kierowanie działalnością dziecka, zadań stawianych przez nauczyciela, ćwiczeń
•    techniki twórczego myślenia: ekspresja werbalna i ruchowa, plastyczna i ruchowa, elementy dramy poprzez wchodzenie w role, konstrukcyjna, nadawanie tytułu, tworzenie rozbieżności w interpretacji tematu
Formy organizacyjne
Praca w zespołach, praca indywidualna, praca z grupą
Środki dydaktyczne
Muzyka o zmiennej dynamice, obrazek  do tematu przedstawiający norę w lesie, instrumenty perkusyjne i inne zrobione przez dzieci, przybory do malowania i rysowania, arkusze szarego papieru,

Przebieg zajęć:
1.Zabawa pt. Przyroda”
Dzieci siadają na dywanie, jedno chętne dziecko na krzesełku- dostaje zielone berło do ręki i staje się Przyrodą. Pozostałe dzieci zadają jej pytania dotyczące środowiska przyrodniczego i lasu. Dokonujemy zmian osób na krzesełku. Dzieci uczą się formułować pytania.
2.Improwizacje ruchowe przy muzyce
Przy muzyce o zmiennej dynamice dzieci naśladują głosem, mimiką ruchem wymieniane przez nauczyciela zwierzęta leśne np. wesoły ptaszek, zaspany niedźwiedź, zły lisek, zwinna jaszczurka itp.
3.Granie na instrumentach
Dzieci otrzymują różne instrumenty perkusyjne i Graja na nich pod obrazkowe dyktando nauczyciela.
4.Prezentacja obrazka
Nauczyciel pokazuje obrazek przedstawiający norę w lesie. Dzieci wyróżniają elementy obrazka pierwszoplanowe i drugoplanowe, próbują nadać tytuł obrazkowi.
5. Układanie odpowiedzi na pytania nauczyciela
Jakie dźwięki dochodzą z obrazka? Co słychać wewnątrz norki? Jaki zapach przywędrował z norki? Czy nie bałabyś (bałbyś) zajrzeć do norki? Kogo chcesz tam spotkać?
6.Podział klasy na zespoły; działalność plastyczna uczniów
Dzieci dzielimy na grupy robocze, wręczamy każdej szary papier. Dzieci z materiałów rysują i tworzą postać mieszkającą w norze.
7.Porządkowanie miejsca pracy
8. Ekspozycja prac dzieci na wystawce.
Wypowiedzi dzieci na temat swoich prac. Stymulowanie myślenia poprzez różnorodność interpretacji postaci mieszkających w norze.
9. Tworzenie kodeksu ochrony przyrody.

Scenariusze zajęć lekcji w klasie 2
 
opracowała Julita Gregorczuk , nauczycielka edukacji wczesnoszkolnej
 Zespół Szkół nr 5, Szkoła Podstawowa nr 5  Białystok

TEMAT:   LAS  BLIŻEJ  CIEBIE

/ Temat ten można realizować w klasach 1-3 w różnych porach roku; zadania wynikające z wątku dziecka związanego z lasem wykorzystujemy przy szukaniu przyczyn jego pobytu w lesie; ma zastosowanie przy realizacji treści edukacji wczesnoszkolnej w różnorodnym jego zakresie/
Cele ogólne
•    rozwijanie twórczego myślenia, wyobraźni i fantazji
•    kształcenie umiejętności związanymi z wytworem swojej pracy
•    poszerzenie różnorodnych form zabaw indywidualnych i grupowych
Cele operacyjne
•    dopracowanie obrazka  poprzez dorysowywanie elementów wzbogacających jego  treść lub przekształcających widok
•    realizowanie projektu wspólnie z innymi uczniami
•    proponowanie zabaw dla innych związanych z podaną tematyką
•    wymyślanie przykładów nietypowego wykorzystywania przedmiotów codziennego użytku
Metody i techniki
•    metody słowne: rozmowa kierowana, opis obrazka
•    metody percepcyjne: pokaz i obserwacja obrazka, obserwacja działania innych, aktywne słuchanie muzyki
•    metody czynne: zadań stawianych przez nauczyciela, ćwiczeń
•    techniki twórczego myślenia: ekspresja werbalna i ruchowa, plastyczno- konstrukcyjna, nadawanie tytułu, skojarzenia proste, widzenie inaczej jako sposób na przezwyciężanie przeszkód, technika „obrazów dynamicznych”, technika gwiazdy i mapy myśli
Formy organizacyjne
Praca indywidualna, praca z grupą
Środki dydaktyczne
Muzyka E.Griega – Poranek, obrazek dynamiczny do tematu przedstawiający las, szarfy kolorowe, stare gazety, kredki lub wycinanki, nożyce, klej

Przebieg zajęć:
1.Powitanie
Dzieci witają siebie i podnoszą rękę jeżeli czują się powitane. „Witam tych, którzy…..”
-    którzy stoją
-    mają spodnie
-    maja spódnice
-    lubią się bawić
-    lubią się bawić
2.Wprowadzenie do zajęć na temat: Jak można się bawić?
To zadanie wykonuję za pomocą techniki- mapy myśli lub gwiazdy. Dzieci zapisują swoje propozycje na karteczkach a następnie wspólnie je omawiamy.
3.Zabawy z kolorowymi szarfami
Taniec przy muzyce E.Griega- Poranek  inspirujące do naśladowania ruchem i głosem zwierząt w lesie, roślin i innych  rzeczy, które można zobaczyć w lesie.
4.Zabawy z gazetami
Wykorzystanie gazet  zrolowanych –lornetka do obserwacji lasu, rozłożonych gazet do chodzenia ościeżynach, zgniecione kulki owoce leśne itp.
5.Prezentacja obrazka
Omawiamy obrazek przedstawiający las (drzewa, krzewy im mniej elementów „leśnych” tym lepiej).Obserwacje obrazka dopełniamy pytaniami: Jakie odgłosy lasu słyszymy? Jakie zapachy  czujemy? Co innego słyszymy w lesie?  Próbujemy wyobrazić sobie co czuje drzewo , trawa, gałązka, krzaczek itd.?
6.Analiza treści zawartych w obrazku
Stawiamy pytania stymulujące myślenie dziecka związane z obrazkiem: Co zastanawia was patrząc na ten obrazek? Co was dziwi? Czego chcielibyście się dowiedzieć? Jak można się bawić w lesie ? Jakie zabawy wymyśliły dzieci? Może wydarzyło się coś innego? Opowiedz  o tym.
7.Dopełnianie treści
W zależności od pory roku, toczącej się rozmowy dzieci dopełniają treść rysunku, aby treść rysunku była pogodna, wesoła, humorystyczna, straszna, pouczająca dla innych. itp. Dzieci mogą wykorzystać różnorodne  techniki plastyczne.
8.Porządkowanie miejsca pracy
9.Prezentacja prac, ich tytułów. Ekspozycja prac dzieci na wystawce.

Przebieg warsztatów:

1. Nawiązanie do Programu Profilaktyki Szkoły.
2. Przykłady metod diagnozujących sytuację wychowawczą w klasie.
3. Rola zabaw interakcyjnych w polepszeniu zdolności komunikowania się i współpracy uczniów w oparciu o propozycje Klausa W. Vopel’a.
4. Zapoznanie z wybranymi grami i zabawami interakcyjnymi:
   - Orkiestra/ Kontakty
   - Zdjęcia z dzieciństwa/ Tożsamość
   - Dalszy ciąg historyjki/ Komunikacja
   - Godzina bajek/ Komunikacja
   - Żywe słowo/ Komunikacja
   - list do dziecka w innym kraju/ Tożsamość
5. Podsumowanie i ewaluacja.

    Program Profilaktyki Szkoły obliguje nauczycieli i wychowawców do realizacji zadań w nim zawartych, miedzy innymi takich jak:
- kształtowanie umiejętności pracy w grupie poprzez organizowanie gier i zabaw;
- integrowanie zespołu klasowego poprzez wspólne zabawy, imprezy klasowe i szkolne;
- pogłębianie relacji koleżeńskich;
- budowanie zdrowych kontaktów interpersonalnych;
- wdrażanie uczniów do rozpoznawania i nazywania przeżywanych uczuć i emocji, rozumienia i akceptowania uczuć własnych i cudzych;
- dotarcie do mocnych potencjałów osobowości i ich wykorzystanie w życiu. 

Wychodząc naprzeciw wymogom programu przygotowałyśmy przykładowy zestaw gier i zabaw, które ułatwią realizację zadań zawartych w programie.

Żeby zaplanować pracę wychowawczą i dobrać odpowiednie gry i zabawy interakcyjne musimy dobrze poznać swój zespół. Prowadzimy systematyczną, ukierunkowaną obserwację, rozmawiamy z uczniami i ich rodzicami, przeprowadzamy ankiety. Możemy też przeprowadzić socjometryczną analizę struktury grupy.
Badania socjometryczne stosuje się najczęściej w celu uzyskania następujących danych:
„- identyfikacja osób wymagających specjalnych zabiegów wychowawczych, specjalnej opieki, dodatkowych zajęć,
- identyfikacja osób szczególnie atrakcyjnych dla części członków danej grupy, np. przywódcy klik, czy innych podgrup,
- identyfikacja osób izolowanych, niewłączonych w żaden układ stosunków w ramach jakiejś
podgrupy,
- diagnoza wewnętrznej struktury grupy jako całości ( przy powtarzaniu badań informacji o zmianach dokonujących się w strukturze grupy, np. pod wpływem stosowanych zabiegów terapeutycznych),
- porównywanie różnych grup między sobą, np. przy ocenie efektywności różnych rodzajów psychoterapii grupowej” (Brzeziński 1978, s. 289).

    Metoda badań socjometrycznych obejmuje swym zasięgiem kilka różnych odmian technik badawczych zwanych technikami socjometrycznymi.

...

Całość publikacji  jest dostępna w formacie pdf - pobierz -