Innowacja metodyczna pt.: „Z Wyspiańskim przy weselnym stole”.
Łukasz Wiesław Wiśniewski
nauczyciel języka polskiego
IV Liceum Ogólnokształcące im. Cypriana Kamila Norwida
Jednym z priorytetów Ministra Edukacji Narodowej na rok szkolny 2024/2025 jest „Rozwijanie u uczniów i wychowanków empatii i wrażliwości na potrzeby innych”. Wartości te należałoby kształtować w młodym pokoleniu, dla którego często treści zawarte w Internecie stały się konkurentem książki i wyznacznikiem życiowych dróg. W czasie narastających wyzwań edukacyjnych i dynamicznych zmian cywilizacyjnych, w jakich młodzież rozwija się i uczy na pierwszy plan wysuwają się innowacje metodyczne. Należy zmodyfikować sposób mówienia o lekturach, uczeniu, jak i relacjach, jakie młody człowiek musi nawiązać z historią literatury.
Czytam, rozumiem, więc lubię – czas na zmiany.
Innowacja metodyczna pt.: „Z Wyspiańskim przy weselnym stole” polegać będzie na wprowadzeniu modyfikacji w procesie nauczania – uczenia się w zakresie stosowania nowych metod i form pracy z uczniem oraz prezentacji materiału dydaktycznego.
Innowacja obejmie uczniów klasy III sportowej IV Liceum Ogólnokształcącego im. C. K. Norwida w Białymstoku, realizujących przedmiot język polski podstawowy. Czas jej realizacji: grudzień 2024 roku – styczeń 2025 roku. Zajęcia innowacyjne odbywać się będą w ramach zajęć obowiązkowych.
Celem nadrzędnym innowacji będzie dostarczenie młodzieży pozytywnych wzorców, pobudzenie ich kreatywności oraz otwarcie umysłów na potrzeby innych, pobudzenie wrażliwości i empatii ucznia poprzez zachęcanie do czytania lektury. Chcę pokazać piękno ukryte w literaturze, bogactwo słownictwa, wartości i różnorodnych znaczeń. Do pracy wybrałem jedną z trudniejszych lektur Wesele Stanisława Wyspiańskiego. Wesele jest nasycone symbolami, trudną historią narodu polskiego, ale też ciekawymi tradycjami, które pomogą młodemu człowiekowi nawiązać relacje międzypokoleniowe np. z dziadkami, rodzicami.
Innowacja ma na celu unowocześnienie i uatrakcyjnienie metod i form pracy na lekcji języka polskiego i poszerzenie wiedzy na temat lektury szkolnej, zgodnej z podstawą programową. Ma zachęcić uczniów do czytania młodopolskiego dramatu poprzez różnorodne działania z użyciem metod aktywizujących, kreatywnych narzędzi, odgrywania dramy, a także uczyć spontaniczności i współpracy w grupie.
Nadrzędnymi celami innowacji metodycznej będzie poszerzenie wiedzy uczniów na temat literatury polskiej oraz zaznajomienie ich z treścią szkolnej lektury. Dramat Wyspiańskiego jest nasycony wieloma symbolami, które w trakcie wdrażania innowacji poznają uczniowie. Młodzi ludzie będą musieli też zmierzyć się z trudną historią narodu polskiego oraz analizą postaw i zachowań bohaterów Wesela. Młodzież pozna polskie tradycje weselne, które pomogą jej nawiązać wspomniane wcześniej relacje międzypokoleniowe.
Podczas lekcji języka polskiego postawię na doskonalenie nawyków czytelniczych, zamiłowania do literatury, jak i zaktywizowanie do twórczego wysiłku oraz integrowanie klasy poprzez wspólną pracę. W ciągu kilku tygodni będziemy rozwijali umiejętności świadomego odbioru przekazu multimedialnego, poszerzali wiedzę na temat historii literatury, jak i wzbogacili wiedzę ogólną i słownictwo.
Ponadto uczeń uzyska podstawowe informacje z zakresu filmoznawstwa i teatrologii, rozwinie logiczne myślenie, będzie wyodrębniał związki przyczynowo – skutkowe.
W efekcie finalnym będzie umiał właściwie ocenić postawy i zachowania bohaterów, wyrażał klarowne oceny zachowania bohaterów oraz wyrażał własne sądy i poglądy.
Zakładam, że innowacja przyniesie wiele wymiernych efektów. Uczeń przede wszystkim będzie doskonale poruszał się w tematyce i treści jednego z najtrudniejszych dramatów literatury polskiej Wesela Stanisława Wyspiańskiego. Licealista bez problemu wymieni polskie tradycje weselne. Poznane w trakcie trwania innowacji konteksty będzie umiał wykorzystać zarówno w wypowiedziach ustnych, jak i dłuższych formach pisemnych takich, jak rozprawka. Jako klasa, licealiści będą bardziej zgrani i pomocni sobie, gdyż podczas omawiania lektury nabędą umiejętności do wyjaśnienia sobie nawzajem poznanych treści. Dzięki czemu wzrośnie ich samoocena i wiara we własne możliwości. Młodzi ludzie najlepiej uczą się od siebie, a innowacja pozwali im na wymianę myśl i stworzy aurę do współpracy i wzajemnego wspierania się. Uczniowie zdobędą też nowe doświadczenie w postaci zbierania materiałów na nośnik do nagrywania (dyktafon), ale i umiejętność rozmów ze starszym pokoleniem, co zacieśni więzi rodzinne a czasami sąsiedzkie. Dodatkowo licealiści będą
w stanie bezproblemowo korzystać z nowoczesnych źródeł informacji takich, jak Internet, czy obsługa zgromadzonych nagrań.
Realizacja innowacji będzie oparta przede wszystkim na wykorzystaniu podczas analizy Wesela Stanisława Wyspiańskiego metod aktywizujących oraz kreatywnych narzędzi nowoczesnych technologii takich, jak: nagrywanie materiałów w formie wywiadów . Kluczem do sukcesu w powyższych działaniach będzie różnorodność pomysłów, które będzie można realizować wielokierunkowo w indywidualnym tempie. Głównym celem innowacji jest / będzie to, żeby uczniowie czytali utwór przewidziany w podstawie programowej, a prezentacja przeczytanej lektury odbywała się w niesztampowy innowacyjny sposób.
Planowanymi metodami i formami pracy są: przede wszystkim zbiorowe i indywidualne czytanie fragmentów Wesela Stanisława Wyspiańskiego, nagrywanie wywiadów na temat zwyczajów weselnych z dziadkami, rodzicami uczniów lub sąsiadami. Kolejnym etapem innowacji będzie rozmowa o zwyczajach weselnych, aby później zestawić je ze zwyczajami ukazanymi w lekturze. Na lekcjach języka polskiego będziemy pracowali w grupach i tworzyli plakaty niepodległościowe zagrzewające Polaków do walki. Uczniowie stworzą specjalne zeszyty, w których zawrą zagadnienia dotyczące przeczytanej lektury z akcentem na symbolikę.
Naturalnym jest, ze skontrastujemy wybrane treści z lektury z filmem oraz odtworzymy postaci z dramatu z prawdziwymi osobami biorącymi udział w weselu opisanym przez Wyspiańskiego. Wykorzystam tutaj z pewnością Plotkę o „Weselu” Wyspiańskiego - Tadeusza Boy-Żeleńskiego.
Końcowe lekcje będą polegały na dyskusji: jak zjednoczyć Polaków po ponad 100 latach utraty niepodległości oraz nagrywaniu filmików w grupach ze wskazówkami, jak radzić sobie z trudną przeszłością (historią) oraz odtwarzaniu wybranych scen z Wesela metodą dramy.
W czasie trwania innowacji będzie prowadzone monitorowanie jej realizacji pod kątem zgodności z założonymi celami oraz osiągania założonych rezultatów.
Metodami ewaluacji będą rozmowy na temat przeczytanej lektury, jak i informacje zwrotne od uczniów na temat efektywności stosowanych form i metod pracy. Przez cały okres trwania innowacji będzie prowadzona obserwacja uczniów pod kątem zaangażowania w prowadzone działania a także obserwacja pod kątem motywacji do realizacji zadań i sprawdzanie przyrostu wiedzy z zastosowaniem pre-testów i post-testów. Podczas przygotowań do innowacji zostaną także utrwalone wywiady z uczniami, rodzicami, dziadkami czy sąsiadami.
Na zakończenie innowacji zostanie przeprowadzona ewaluacja, a rekomendacje i wnioski zostaną przedstawiona na posiedzeniu Rady Pedagogicznej.