Temat lekcji: Godność ludzkiego ciała
(Szkoła ponadgimnazjalna – 1 godzina)
Opracowanie: Ks. Czesław Walentowicz
Zespół Szkół Zawodowych nr 5 w Białymstoku
Cel główny: Podniesie świadomości uczniów na temat godności ludzkiego ciała Cele szczegółowe: uczeń:
• Posiada mocną pewności godności osoby ludzkiej
• Wymienia główne źródło godności człowieka
• Wskazuje najważniejsze miejsca w Piśmie Świętym przemawiające za godnością każdego człowieka
• Udziela pomocy osobie przeżywającej kryzys
• Swoim życiem i postępowaniem daje dobre świadectwo dla otoczenia
Metody pracy:
o Metody aktywizujące( słoneczko, praca z tekstem, plakat)
o Wykład
Formy pracy:
- Praca z cała klasą
- Praca w małych grupach
Modlitwa na rozpoczęcie:
„W imię Ojca …”
„Duchu Święty, który oświecasz serca i umysły nasze dodaj nam ochoty i zdolności, aby ta nauka była dla nas pożytkiem doczesnym i wiecznym. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.”
Zamiennie może być modlitwa spontaniczna skierowana do Ducha Świętego lub chwila ciszy, w której uczniowie poproszą o dobre owoce lekcji, którą rozpoczynamy
Wprowadzenie:
W okresie dorastania a właściwie przez całe życie interesujemy się ludzkim ciałem. Jest ono na stałe w mediach, pojawia się niemal w każdej reklamie, która mówi: musisz być młody, sprawny, silny, musisz mieć piękne ciało – ono jest najważniejsze. To dobrze, że jest takie zainteresowanie – tym Bożym darem - ludzkim ciałem. Ale z drugiej strony w tych samych mediach, w prasie jest ono poniżane, degradowane, niszczone, staje się towarem użytkowym, handlowym.. A więc mamy jakby zaprzeczenie tego wszystkiego. A tak naprawdę troska o ciało ma być po to, by wycisnąć z niego jak najwięcej przyjemności, jak najwięcej użyć.
Stawiamy pytanie: Jakie postawy wobec ludzkiego ciała zauważacie w świecie młodych? (Uczniowie wymienią różne przejawy troski o ludzkie ciało: sport, siła, zdrowie, dobre samopoczucie. Inni mogą wymienić: samobójstwa wśród gimnazjalistów, zabawę w „słoneczko”, która niedawno była nagłaśniana przez media( w niektórych szkołach uczniowie prowokacyjnie zaczepiają nauczycieli na ten temat). Pokażą też wiele pozytywnych przejawów: pracę młodych w woluntariacie, pomoc dla po-wodzian….).
Stawiamy pytanie: Jak wam się wydaje? Które z wymienionych przez was zjawisk obserwowanych w świecie młodych świadczą o zrozumieniu godności ludzkiego ciała, o poszanowaniu człowieka? A które są zaprzeczeniem tej godności? Na tablicy dokonujemy podziału wymienionych postaw wobec ludzkiego ciała na dwie grupy: czyny przemawiające za poszanowaniem człowieka, jego ciała i życia i czyny przeciwko tej godności.(Można to zrobić przez wybranego ucznia, może w tym uczestniczyć cała klasa).
Metoda aktywizująca słoneczko
Teraz szukamy źródeł, z których dowiadujemy się o godności ludzkiego ciała Można to zrobić metodą aktywizującą słoneczko. Rysujemy na tablicy kolo, w środek wpisujemy godność ludzkiego ciała. Prowadzimy kilka promieni. Na początek można wpisać: Słowo Boże, lub Pismo Święte. Prosimy uczniów, by na promieniach wpisali inne źródła(może to być: nauczanie Kościoła, powszechne przekonanie, szacunek do całego człowieka, dokumenty krajowe, europejskie, światowe…)
Stawiamy pytanie: Które fragmenty Pisma Świętego mówią o godności człowieka? Uczniowie powinni wskazać na stworzenie człowieka, opisane w Księdze Rodzaju. Otwieramy opis stworzenia człowieka(Rdz 1, 26-31: 2, 4-25). W wyjaśnieniu podkreślamy: osobiste zaangażowanie Pana Boga w stworzenie człowieka, miłość jaką Bóg otoczył proch ziemi, z którego stworzył nasze ciało, rozum i serce, a przede wszystkim tchnienie Bożego ducha, dzięki czemu człowiek stał się istotą żyjącą. To tchnienie sprawiło, że człowiek jest człowiekiem – koroną stworzenia – przewyższa wszystkie stworzenia. Izraelici bardziej akcentowali oddychanie nosem, dlatego napisano: „Bóg tchnął w jego nozdrza swego ducha” – gdyby przyjąć tchnął w jego usta – byłby to pierwszy pocałunek złożony przez Boga na ustach człowieka – znak miłości i bliskości.
Bóg stworzył człowieka na swój obraz i podobieństwo, a więc na podobieństwo Trójcy Świętej. Trzy Osoby Boskie to najdoskonalsza miłość. Przykazanie miłości Boga i bliźniego nie jest czymś narzuconym z zewnątrz – istotą człowieka jest miłość, to jest nasza ludzka natura.
Pytamy o inne teksty Pisma Świętego. Gdyby uczniowie mieli z tym trudności prosimy o odnalezienie następujących fragmentów: „Czyż nie wiecie, że wasze ciała są członkami Chrystusa?”(1 Kor 6,15). „W moim ciele dopełniam braki udręk Chrystusa dla dobra Jego Ciała, którym jest kościół”(Kol 1, 24).
Godność ludzkiego ciała i życia najpełniej została ukazana w przyjściu na świat Bożego Syna w ludzkim ciele. Od tej pory na poczęcie (Łk 1, 30-31; Mt 1, 20) na kobietę brzemienną(Łk 2, 5; Mt Mt 1,18), na dziecko poruszające się w łonie matki(Łk 1, 44), na nadchodzący czas rozwiązania(Łk 2, 6), na poszukiwanie miejsca na poród( (Łk 2, 7), rodzenie dziecka(Łk 1, 31; Łk 2, 7; Mt 1, 21-25), owijanie niemowlęcia w pieluszki(Łk 2, 7), ochronę dziecka i matki(Mt 2, 13-21), matczyne łono i piersi karmiące(Mt 11, 27) należy patrzeć jako na coś najbardziej godnego czci i szacunku. Bo „Słowo stało się Ciałem i zamieszkało między nami”(J 1,14). Bóg przyjął ludzkie ciało, aby je przebóstwić. Sługa Boży Jan Paweł II w encyklice Ecclesia de Eucharistia pisze: „Maryja w pewnym sensie jest „tabernakulum” – pierwszym „tabernakulum” w historii, w którym Syn Boży(jeszcze niw widoczny dla ludzkich oczu) pozwala się adorować Elż-biecie, niejako „promieniując” swoim światłem poprzez oczy i głos Mary-i”(Ecclesia de Eucharistia, 55, zob. tamże 56). Poprzez Wcielenie Syna Bożego w każdym poczynaniu, rodzeniu dziecka, w ludzkim ciele, w świetle oczu, w ludzkim głosie mamy widzieć wielkie misterium, tajemnicę współpracy człowieka z Bogiem, a nie tylko zwykłe działanie biologiczne. Kolejnym etapem objawienia godności człowieka i jego ciała jest dzieło odkupienia dokonane przez Jezusa Chrystusa przez Jego Mękę, Śmierć i Zmartwychwstanie. Krzyż Chrystusa mówi najmocniej o miłości Boga do człowieka, o miejscu człowieka w Bożej miłości. Stwierdzenie, że nasze ciało jest Ciałem Chrystusa(1Kor 6,15) nie jest tylko pięknym słowem, wzniosłym nauczaniem. To prawdziwy fundament godności człowieka, godności ludzkiego ciała. Jezus Chrystus za człowieka: za jego ciało i duszę, oddał swoje życie(Flp 5, 21-28). Taka jest cena godności człowieka, godności ludzkiego ciała.
Praca w grupach - dzielimy uczniów na grupy(w dowolny sposób).
Uczniowie w grupach mają przygotować plakat na temat godności ludzkiego ciała skierowany do różnych grup społecznych: do pracowników oświaty, do mediów, do rówieśników, do producentów reklamy, do uczniów z własnej szkoły. Plakaty można potem umieścić na gazetce klasowej lub na ogólno dostępnej na korytarzu szkolnym.
Ocenianie: wyróżniających się uczniów nagradzamy oceną w dzienniku, po-chwałą. Wszystkim dziękujemy za udział w zajęciach.
Modlitwa na zakończenie – dziękczynienie Bogu za nasze życie, za nasze ciało, za wszystkich, którzy troszczą się o godność człowieka
• Posiada mocną pewności godności osoby ludzkiej
• Wymienia główne źródło godności człowieka
• Wskazuje najważniejsze miejsca w Piśmie Świętym przemawiające za godnością każdego człowieka
• Udziela pomocy osobie przeżywającej kryzys
• Swoim życiem i postępowaniem daje dobre świadectwo dla otoczenia
Metody pracy:
o Metody aktywizujące( słoneczko, praca z tekstem, plakat)
o Wykład
Formy pracy:
- Praca z cała klasą
- Praca w małych grupach
Modlitwa na rozpoczęcie:
„W imię Ojca …”
„Duchu Święty, który oświecasz serca i umysły nasze dodaj nam ochoty i zdolności, aby ta nauka była dla nas pożytkiem doczesnym i wiecznym. Przez Chrystusa Pana naszego. Amen.”
Zamiennie może być modlitwa spontaniczna skierowana do Ducha Świętego lub chwila ciszy, w której uczniowie poproszą o dobre owoce lekcji, którą rozpoczynamy
Wprowadzenie:
W okresie dorastania a właściwie przez całe życie interesujemy się ludzkim ciałem. Jest ono na stałe w mediach, pojawia się niemal w każdej reklamie, która mówi: musisz być młody, sprawny, silny, musisz mieć piękne ciało – ono jest najważniejsze. To dobrze, że jest takie zainteresowanie – tym Bożym darem - ludzkim ciałem. Ale z drugiej strony w tych samych mediach, w prasie jest ono poniżane, degradowane, niszczone, staje się towarem użytkowym, handlowym.. A więc mamy jakby zaprzeczenie tego wszystkiego. A tak naprawdę troska o ciało ma być po to, by wycisnąć z niego jak najwięcej przyjemności, jak najwięcej użyć.
Stawiamy pytanie: Jakie postawy wobec ludzkiego ciała zauważacie w świecie młodych? (Uczniowie wymienią różne przejawy troski o ludzkie ciało: sport, siła, zdrowie, dobre samopoczucie. Inni mogą wymienić: samobójstwa wśród gimnazjalistów, zabawę w „słoneczko”, która niedawno była nagłaśniana przez media( w niektórych szkołach uczniowie prowokacyjnie zaczepiają nauczycieli na ten temat). Pokażą też wiele pozytywnych przejawów: pracę młodych w woluntariacie, pomoc dla po-wodzian….).
Stawiamy pytanie: Jak wam się wydaje? Które z wymienionych przez was zjawisk obserwowanych w świecie młodych świadczą o zrozumieniu godności ludzkiego ciała, o poszanowaniu człowieka? A które są zaprzeczeniem tej godności? Na tablicy dokonujemy podziału wymienionych postaw wobec ludzkiego ciała na dwie grupy: czyny przemawiające za poszanowaniem człowieka, jego ciała i życia i czyny przeciwko tej godności.(Można to zrobić przez wybranego ucznia, może w tym uczestniczyć cała klasa).
Metoda aktywizująca słoneczko
Teraz szukamy źródeł, z których dowiadujemy się o godności ludzkiego ciała Można to zrobić metodą aktywizującą słoneczko. Rysujemy na tablicy kolo, w środek wpisujemy godność ludzkiego ciała. Prowadzimy kilka promieni. Na początek można wpisać: Słowo Boże, lub Pismo Święte. Prosimy uczniów, by na promieniach wpisali inne źródła(może to być: nauczanie Kościoła, powszechne przekonanie, szacunek do całego człowieka, dokumenty krajowe, europejskie, światowe…)
Stawiamy pytanie: Które fragmenty Pisma Świętego mówią o godności człowieka? Uczniowie powinni wskazać na stworzenie człowieka, opisane w Księdze Rodzaju. Otwieramy opis stworzenia człowieka(Rdz 1, 26-31: 2, 4-25). W wyjaśnieniu podkreślamy: osobiste zaangażowanie Pana Boga w stworzenie człowieka, miłość jaką Bóg otoczył proch ziemi, z którego stworzył nasze ciało, rozum i serce, a przede wszystkim tchnienie Bożego ducha, dzięki czemu człowiek stał się istotą żyjącą. To tchnienie sprawiło, że człowiek jest człowiekiem – koroną stworzenia – przewyższa wszystkie stworzenia. Izraelici bardziej akcentowali oddychanie nosem, dlatego napisano: „Bóg tchnął w jego nozdrza swego ducha” – gdyby przyjąć tchnął w jego usta – byłby to pierwszy pocałunek złożony przez Boga na ustach człowieka – znak miłości i bliskości.
Bóg stworzył człowieka na swój obraz i podobieństwo, a więc na podobieństwo Trójcy Świętej. Trzy Osoby Boskie to najdoskonalsza miłość. Przykazanie miłości Boga i bliźniego nie jest czymś narzuconym z zewnątrz – istotą człowieka jest miłość, to jest nasza ludzka natura.
Pytamy o inne teksty Pisma Świętego. Gdyby uczniowie mieli z tym trudności prosimy o odnalezienie następujących fragmentów: „Czyż nie wiecie, że wasze ciała są członkami Chrystusa?”(1 Kor 6,15). „W moim ciele dopełniam braki udręk Chrystusa dla dobra Jego Ciała, którym jest kościół”(Kol 1, 24).
Godność ludzkiego ciała i życia najpełniej została ukazana w przyjściu na świat Bożego Syna w ludzkim ciele. Od tej pory na poczęcie (Łk 1, 30-31; Mt 1, 20) na kobietę brzemienną(Łk 2, 5; Mt Mt 1,18), na dziecko poruszające się w łonie matki(Łk 1, 44), na nadchodzący czas rozwiązania(Łk 2, 6), na poszukiwanie miejsca na poród( (Łk 2, 7), rodzenie dziecka(Łk 1, 31; Łk 2, 7; Mt 1, 21-25), owijanie niemowlęcia w pieluszki(Łk 2, 7), ochronę dziecka i matki(Mt 2, 13-21), matczyne łono i piersi karmiące(Mt 11, 27) należy patrzeć jako na coś najbardziej godnego czci i szacunku. Bo „Słowo stało się Ciałem i zamieszkało między nami”(J 1,14). Bóg przyjął ludzkie ciało, aby je przebóstwić. Sługa Boży Jan Paweł II w encyklice Ecclesia de Eucharistia pisze: „Maryja w pewnym sensie jest „tabernakulum” – pierwszym „tabernakulum” w historii, w którym Syn Boży(jeszcze niw widoczny dla ludzkich oczu) pozwala się adorować Elż-biecie, niejako „promieniując” swoim światłem poprzez oczy i głos Mary-i”(Ecclesia de Eucharistia, 55, zob. tamże 56). Poprzez Wcielenie Syna Bożego w każdym poczynaniu, rodzeniu dziecka, w ludzkim ciele, w świetle oczu, w ludzkim głosie mamy widzieć wielkie misterium, tajemnicę współpracy człowieka z Bogiem, a nie tylko zwykłe działanie biologiczne. Kolejnym etapem objawienia godności człowieka i jego ciała jest dzieło odkupienia dokonane przez Jezusa Chrystusa przez Jego Mękę, Śmierć i Zmartwychwstanie. Krzyż Chrystusa mówi najmocniej o miłości Boga do człowieka, o miejscu człowieka w Bożej miłości. Stwierdzenie, że nasze ciało jest Ciałem Chrystusa(1Kor 6,15) nie jest tylko pięknym słowem, wzniosłym nauczaniem. To prawdziwy fundament godności człowieka, godności ludzkiego ciała. Jezus Chrystus za człowieka: za jego ciało i duszę, oddał swoje życie(Flp 5, 21-28). Taka jest cena godności człowieka, godności ludzkiego ciała.
Praca w grupach - dzielimy uczniów na grupy(w dowolny sposób).
Uczniowie w grupach mają przygotować plakat na temat godności ludzkiego ciała skierowany do różnych grup społecznych: do pracowników oświaty, do mediów, do rówieśników, do producentów reklamy, do uczniów z własnej szkoły. Plakaty można potem umieścić na gazetce klasowej lub na ogólno dostępnej na korytarzu szkolnym.
Ocenianie: wyróżniających się uczniów nagradzamy oceną w dzienniku, po-chwałą. Wszystkim dziękujemy za udział w zajęciach.
Modlitwa na zakończenie – dziękczynienie Bogu za nasze życie, za nasze ciało, za wszystkich, którzy troszczą się o godność człowieka