Opracowała: Ewa Kudlewska, Przedszkole Samorządowe nr 4 w Białymstoku 

ZAJĘCIA W KLASACH 1-3 szkoły podstawowej
Czas trwania każdego zajęcia 30 – 45 min.

1 Scenariusz zajęć: „Rozumiem innych”
Cele:
-    wyrabianie umiejętności nazywania i rozpoznawania emocji własnych i innych;
-    kształcenie umiejętności współdziałania w grupie;
-    stosowanie przyjętych zasad zachowania;
-    nabywanie umiejętności radzenia w różnych sytuacjach społecznych.

Pomoce: rysunki, opowiadania, taśma z nagraniem  muzyki, piłeczka, maskotka, napisy, chmurki, słoneczka, niebo, kredki, arkusze papieru.
Przebieg zajęcia:
I.    1.Zabawa „Lustro” – wyrażanie uczuć. Na tablicy zawieszone są buźki przedstawiające różne rodzaje emocji: złość, smutek, radość, lęk, zadowolenie, zdziwienie, zakłopotanie, duma – wspólne ich „odczytanie”.
Dzieci dobierają się dwójkami. Jedno robi minę, drugie naśladuje je natychmiast jak w lustrzanym odbiciu – zamiana ról. Osoba naśladująca odgaduje, jakie uczucia kolega chciał wyrazić.      
 2.Słuchanie opowiadania pt. „Jaś chodzi do pierwszej klasy”.
I część
Jasio bardzo cieszył się z pierwszego dnia nauki. Został uczniem pierwszej klasy, był zadowolony, dumny i trochę zaniepokojony. Myślał o nowej szkole, o nowych kolegach, nauczycielach, bał się trochę tych nowych rzeczy, ale myślał” Jestem  przecież pierwszakiem, dam sobie radę”. Pierwszy dzień zajęć był wspaniały. Pani posadziła go z ulubionym kolegą, oprowadziła dzieci po szkole i pokazała gdzie znajdują się ważne pomieszczenia takie jak: toaleta, sklepik, sekretariat, biblioteka, gabinet pielęgniarki. Było naprawdę fajnie, niepokój Jasia gdzieś znikł, poznał przecież szkołę – będzie dobrze! Szczęśliwy i zadowolony Jaś wrócił do domu.
Dzieci wybierają nazwy emocji pasujące do nastroju Jasia i grupują je po lewej stronie tablicy (kartoniki z buźkami) : radość, zadowolenie, duma,
Przy akompaniamencie muzycznym dzieci naśladują zadowolonego Jasia wracającego ze szkoły.

II część
Następnego dnia Jasio postanowił pójść do sklepiku szkolnego. Chodził po długich korytarzach, nie mógł trafić tam gdzie chciał. Zaniepokojony spytał się starszego kolegi, ten go popchnął i nazwał małym dzidziusiem, drugi chłopiec śmiał się z niego a trzeci chłopiec pokazał mu drogę do toalety, wytykał go palcem i krzyczał „Pierwszak gapa, gapa…”.Wystraszony chłopiec stanął przy ścianie i zaczął płakać. Na drugi dzień Jasiu nie chciał już iść do szkoły.
Dzieci wybierają nazwy emocji grupując je po  prawej stronie tablicy:
-    smutek, lęk, zdziwienie, zakłopotanie, złość.
Pytania do dzieci:
-    Dlaczego Jasio miał taki nastrój?
-    Dlaczego Jasio nie chciał już iść do szkoły?
-    Jak powinni zachować się starsi koledzy?

3. „Burza mózgów”. Twoje ulubione zajęcia na smutne jesienne wieczory, jak zapomnieć o przykrościach. Tak jak Jasio i Wy mieliście trudne chwile, co można zrobić, aby zapomnieć o przykrościach ( np. przytulamy się do mamy, bawimy się  rzytulanką, słuchamy bajki, słuchamy muzyki, itp.)
4. Gra w karty w parach. Uczestnicy siedzą w parach. Każdy otrzymuje cztery karty ilustrujące uczucia: smutku, strachu, złości i radości. Osoba  losująca kartę przedstawia daną emocję, a partner odgaduje jej nazwę. Gra toczy się na przemian, aż do wyczerpania kart.
III. 5. Chmurki i słoneczka”. Za pomocą słoneczek i chmurek dzieci określają swój nastrój, emocje, to co teraz czują, wybrane elementy przyklejają na kartonie symbolizującym niebo.
6. Krąg zamykający. Przekazując maskotkę dzieci mają za zadanie powiedzieć osobie siedzącej obok coś miłego.

2. Scenariusz zajęć: „Uczucia są zmienne”
Cele:
-    uświadomienie, że uczucia mogą się zmieniać;
-    rozwijanie u dzieci zdolności do empatycznego odczuwania;
-    kształtowanie umiejętności rozpoznawania i nazywania uczuć przeżywanych w różnych sytuacjach oraz radzenia sobie z nimi.
Pomoce: balony, kłębek wełny, wycinki z gazet.
Przebieg zajęć:
1. Rundka rozpoczynająca zajęcia „Termometr nastroju”. Prowadzący wiesza arkusz papieru z narysowanym wzorem termometru, + to dobry nastrój, – to złe samopoczucie. Dzieci zaznaczają wypowiadając się dlaczego nastrój jest + lub –.
II.  2.Ćwiczenie „Rozpoznaj, co ta osoba czuje”. Wycinki  z  gazet  rozkładamy  na  środku,  każdy  wybiera  dla  siebie  jeden  obrazek i próbuje  określić:  Co  ta  osoba  czuje  i  dlaczego  tak  mówisz,  po  czym  to  poznałeś?

3. Ćwiczenie „Wymyśl historię”. Prosimy dzieci, aby każde wymyśliło historię do swojego obrazka i opowiedziało ją.

4.”Buźki”- uczestnicy losują karty z „buźkami”. Następnie po kolei, pantomimicznie odgrywają scenkę z uczuciem, jakie przedstawia „buźka”, pozostali mają zgadywać, jakie to uczucie. Po zakończeniu ćwiczenia omawiamy  trudności, jakie sprawia czasem wyrażanie uczuć bez słów a także ich właściwe odgadnięcie, odczytanie przez drugą osobę.
 
5. Historyjka „W cyrku”. Dzieci mają przed sobą karty  ilustrujące uczucia: smutek, strach, złość, radość. Prowadzący opowiada zmyśloną historyjkę. Pewnego razu Ania wybrała się do cyrku. Zajęła miejsce w drugim rzędzie. Przed nią miejsce było puste, więc widok był wspaniały. Przedstawienie się rozpoczęło. Na arenę wybiegło dwóch clownów. Ich  występ wszystkim się podobał. Prowadzący zadaje pytanie: Co mogła czuć Ania, oglądając występy artystów? Dzieci podnoszą kartę z odpowiednim rysunkiem twarzy. Nagle zgasło światło. Dał się słyszeć głos bębnów. Wkrótce niewielkie światło rozbłysło pod kopułą namiotu, gdzie do swojego  popisu przygotowywała się młoda dziewczyna. Kiedy jeździła na rowerze  wykonując różne akrobacje, zapadła martwa cisza. „Pokażcie jak mogła czuć się Ania?”. Na szczęście wszystko zakończyło się szczęśliwie. A teraz  rozpoczyna się część, na którą najbardziej Ania czekała. Występy tresowanych zwierząt. Właśnie miały wbiec na arenę białe pudelki, gdy przed  nią pojawił się wysoki mężczyzna w kapeluszu i zajął miejsce. Dziecko nie  mogło obejrzeć występów, gdyż spóźniony widz zasłonił sobą arenę. „Co mogła zrobić Ania?” Widząc smutną twarz dziecka, pani siedząca obok Ani natychmiast zaproponowała swoje miejsce, z którego był dobry widok. Przedstawienie było wspaniałe. Dwie godziny szybko minęły. Nadeszła pora  powrotu do domu. „Podnieście rysunek twarzy, ilustrującej uczucia Ani?”.

6. Rundka „Uzupełnij zdania”. Prowadzący  podaje początek zdania, a każdy  kończy je zgodnie z własnym doświadczeniem „Boję się, że … . Smucę się,   gdy … . Złości mnie, że … . Cieszę się, gdy…” . Wspólne omówienie ćwiczenia.

7. Zabawa z chustą animacyjną „Rekin”. Dzieci siadają  płasko na podłodze w kręgu i trzymają mocno chustę na  wysokości brody. Jedna z osób „rekin” wchodzi pod naprężoną tkaninę i  próbuje wciągnąć wybraną przez siebie osobę pod chustę. Podsumowaniem zabawy jest rozmowa na temat: Jak czułeś się w roli rekina?, Co czułeś będąc  w roli ofiary?

III. 8. Zabawa „Zzum”. Wszyscy stoją w kręgu. Pierwsza osoba wraz z ruchem głowy przesyła dźwięk „zzum”. Osoba następna odpowiednim ruchem głowy przesyła ten dźwięk dalej.

9. Iskierka przyjaźni.

3. Scenariusz zajęć: „Dobrze być razem”
Cele:
-   wytworzenie atmosfery bezpieczeństwa i zaufania;
-    umiejętność otwartego porozumiewania się;
-    nabywanie umiejętności współdziałania;
-    nabywanie umiejętności prawidłowego komunikowania się w sposób werbalny i nie werbalny.

Pomoce: duży arkusz papieru, kredki,  chustka – apaszka
Przebieg zajęć:
I. 1. Powitanie grupy, okrzyk grupowy.
2. Zabawa „ Gorące krzesła”. Jedna  osoba  stoi  w  środku,  pozostałe  siedzą  na  krzesłach.  Osoba  stojąca  zadaje pytanie  np.  Kto  lubi tańczyć? Osoby, które lubią tańczyć wstają i szybko zamieniają się miejscami, również osoba ze środka zajmuje miejsce. Ten kto zostanie bez krzesła prowadzi dalej zabawę.

II. 3. Zabawa „Siedzimy – stoimy”. Zabawa polega na tym, że prowadzący poleca patrzeć dzieciom na niego, słuchać uważnie co mówi i wykonywać jego polecenia. Prowadzący mówi: siedzimy, a jednocześnie sam stoi, mówi: nos – pokazuje oko np.

4. Zabawa „Tańcząca chustka”. Dzieci poruszają się w rytm muzyki i sposób jaki pokazuje im „tańcząca chustka”, którą trzyma osoba prowadząca. Chustka na czterech rogach ma przyszyte dwie ręce i dwie stopy, które pokazują odpowiednie ruchy do tańca.

5. Zabawa „Snujemy baśń ”. Wszyscy leżą na materacach, głową do środka koła. Jedna osoba rozpoczyna opowiadać jakąś  przygodę,  kolejne  osoby  dopowiadają  jej  ciąg  dalszy.  Zabawa  toczy  się  do momentu wyczerpania pomysłu na jej dalszy ciąg.

6. Zabawa „Supeł”.  Dzieci podzielone są na dwie grupy i stają w różnych miejscach  sali. Wszyscy stają ciasno, zamykają oczy i szukają dłoni innej osoby. Kiedy każdy trzyma się za dłonie, otwieramy oczy i próbujemy rozwiązać supeł bez  puszczania  rąk.

III. 7.Prowadzenie ślepca – jedno dziecko zamyka oczy i jest oprowadzany przez drugie dziecko po całej sali (w tle spokojna muzyka). Po chwili następuje zmiana ról. Po zabawie omówienie uczuć towarzyszących: -jak się czułeś w roli „ślepca”.

8.Ćwiczenia oddechowe. Przyjmujemy wygodną pozycję. Zamykamy oczy.  Wyobraźcie sobie, że leżycie na polanie w lesie. Jest ciepła, słoneczna pogoda. Wieje lekki wiatr. Słyszymy, jak szumią drzewa dookoła nas. Bierzemy głęboki wdech nosem i czujemy zapach lasu. Wpuszczamy leśne powietrze do brzucha, który napełnia się nim jak nadmuchiwana piłka. Zatrzymujemy powietrze licząc do czterech. Powoli wypuszczamy powietrze, czując się jak wydychane powietrze unosi z nas wszystkie zanieczyszczenia. Jeszcze raz nabieramy powietrza, czujemy jak to ciepłe leśne powietrze ogrzewa nas od wewnątrz. Zatrzymujemy powietrze. I powolutku wypuszczamy je.

9. Zakończenie zajęć. Iskierka dobroci, która obiega całe koło.