Anna Kendyś
Gimnazjum im. G. Chodkiewicza w Zabłudowie
Karta pracy: oświetlenie ziemi w pierwszych dniach astronomicznych pór roku
Oświetlenie Ziemi zmienia się regularnie w ciągu ..................
Wynika to z ruchu obiegowego naszego globu oraz z nachylenia osi ziemskiej do płaszczyzny orbity pod stałym kątem ..................
Roczne zmiany dostaw energii słonecznej (wynikające z różnego ........................ padania promieni słonecznych na Ziemię) stały się podstawą wyróżniania astronomicznych pór roku, których daty graniczne wyznaczają dni poniższe dni:
21 marca (21 III) - dzień ten wyznacza początek astronomicznej ......................... na półkuli północnej i jesieni na półkuli południowej. Tego dnia promienie słoneczne w chwili górowania Słońca (o godz. 12.00) padają pod kątem prostym (90 stopni) na ...................... , wobec czego Ziemia jest oświetlona równomiernie. Mówimy, że w tym dniu Słońce góruje w zenicie nad równikiem. W tym też dniu długość dnia i nocy jest jednakowa i trwają po ......... godzin. Dlatego 21 marca nazwano dniem równonocy wiosennej. Kończy się także noc polarna na biegunie północnym i zaczyna ........................polarny, a na biegunie południowym właśnie zaczyna się noc polarna, a dzień polarny się kończy. Poczynając od tego dnia oświetlenie półkuli północnej zaczyna rosnąć, punkt podsłoneczny (tzn. miejsce, na które padają promienie zenitalne) przemieszcza się stopniowo na .............................od równika.
22 czerwca (22 VI) - data ta oznacza początek astronomicznego .......................... na półkuli północnej i zimy na półkuli południowej. Tego dnia w momencie górowania promienie słoneczne padają prostopadle (pod kątem 90 stopni) na Zwrotnik ..............................., czyli najdalej jak mogą na północ od równika. W tym dniu na równiku dzień trwa 12 godzin, a na kole podbiegunowym północnym 24 godziny. Zatem 22 VI im dalej od równika ku biegunowi północnemu dzień jest dłuższy a noc krótsza. W Polsce latem dzień nad Morzem Bałtyckim jest o ponad godzinę dłuższy niż w Tatrach (zimą będzie odwrotnie). Na półkuli północnej trwa wówczas najdłuższy .............................. i najkrótsza noc w roku. Z tego względu 22 czerwca nazywa się dniem przesilenia letniego. Na obszarach położonych za północnym kołem podbiegunowym panuje ........................ polarny, natomiast za kołem podbiegunowym południowym - ........................ polarna. Od tej pory na półkuli północnej długość dnia maleje, a punkt podsłoneczny przesuwa się z powrotem w stronę równika.
23 września (23 IX) - jest początkiem astronomicznej ................................... na półkuli północnej i wiosny na półkuli południowej. Tego dnia promienie słoneczne w momencie górowania padają pod kątem prostym na ............................. (tak jak 21 marca). Ziemia oświetlona jest wówczas równomiernie, czyli noc i dzień trwają tyle samo, czyli po .......... godzin. Dlatego też 23 września nazywa się dniem równonocy jesiennej. Zaczyna wówczas rosnąć oświetlenie na półkuli południowej i przesuwanie się punktu podsłonecznego coraz dalej w kierunku ......................................... od równika. Za kołem podbiegunowym północnym kończy się wówczas dzień polarny i zaczyna się noc polarna.
22 grudnia (22 XII) - dzień ten wyznacza początek astronomicznej ................................ na półkuli północnej i lata na półkuli południowej. Tego dnia w momencie górowania promienie słoneczne padają pod kątem prostym na Zwrotnik ............................................, czyli najdalej jak to możliwe na południe od równika. W tym dniu na równiku noc trwa 12 godzin, a na kole podbiegunowym północnym .......... godziny. Zatem 22 XII im dalej od równika ku biegunowi północnemu noc jest dłuższa a dzień krótszy (odwrotnie niż 22 czerwca) . W Polsce zimą noc nad Morzem Bałtyckim jest o ponad godzinę dłuższy niż w Tatrach (latem było odwrotnie). Na półkuli północnej trwa wówczas najdłuższa noc i ................................... dzień w roku, stąd dzień ten nazywa się dniem przesilenia zimowego. Za północnym kołem podbiegunowym trwa wówczas .........................polarna, a za kołem podbiegunowym południowym - ......................... polarny. Od tej pory długość trwania dnia na półkuli południowej zaczyna ..............................., a punkt podsłoneczny przesuwa się w stronę równika.