PRZEDSZKOLE SAMORZĄDOWE NR 82 W BIAŁYMSTOKU
Nauczyciel: Agnieszka Postołowicz

"ABY JĘZYK GIĘTKI…" – REALIZACJA AUTORSKIEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO Z ZAKRESU DZIAŁAŃ LOGOPEDYCZNYCH DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

Jestem logopedą i jednocześnie nauczycielem wychowania przedszkolnego w PS Nr 82 w Białymstoku. W swojej pracy mam możliwość obserwowania stanu wymowy u dzieci uczęszczających do przedszkola. Rozwój mowy dzieci w wieku przedszkolnym jest bardzo zróżnicowany. U wielu dzieci występują oprócz wad wymowy, opóźniony rozwój wymowy lub niechęć do mówienia, zaburzenia słuchu fonematycznego, analizy i syntezy słuchowej. Występowanie tych zaburzeń ma istotny wpływ na przebieg procesu nauczania w okresie wczesnoszkolnym Uznałam, więc za słuszne wprowadzenie dodatkowych zabaw, mających na celu rozbudzanie aktywności słownej dzieci. Napisałam  program profilaktyczny z zakresu działań logopedycznych pt.: ,,Aby język giętki” i od 1.10.2011 rozpoczęłam jego realizację.
Program przeznaczony jest dla dzieci w wieku przedszkolnym od 3 do 6 lat oraz ich rodziców. 

Celem głównym programu jest stymulowanie prawidłowego rozwoju mowy dziecka.

Cele szczegółowe to:
•    wykształcenie i utrwalanie umiejętności dojrzałego sposobu połykania,
•    utrwalanie właściwego toru oddechowego,
•    usprawnianie motoryki narządów artykulacyjnych (warg, języka, podniebienia),
•    rozwijanie percepcji słuchowej,
•    bogacenie słownictwa związanego z najbliższym otoczeniem dziecka,
•    rozwijanie mowy zdaniowej i opowieściowej.

Program był realizowany z całą grupą dzieci 3-letnich. Zajęcia dostosowane były do możliwości rozwojowych dzieci oraz miały formę zabawową. Zajęcia odbywały się  raz w tygodniu od października do czerwca, zazwyczaj w piątki. Czas trwania zajęć to około 20 min. Pozostałe grupy wiekowe w przedszkolu korzystały z programu wybiórczo.
Tematyka omawianych zagadnień logopedycznych opierała się na wyznaczonym harmonogramie na cały rok szkolny. Dziewięciomiesięczny cykl (od października do czerwca) podzieliłam na sześć bloków tematycznych: samogłoski, głoski ciszące, głoski syczące, głoski szumiące, opozycje głosek ciszących, syczących i szumiących, głoska l oraz przygotowanie do głoski r. Nieodłącznym elementem zajęć były  ćwiczenia ortofoniczne, wśród których wyróżnia się: ćwiczenia oddechowe, fonacyjne, logorytmiczne, kształtujące słuch fonematyczny, usprawniające narządy mowne, artykulacyjne  oraz ćwiczenia słownikowe i gramatyczne. Poprawna wymowa opiera się bowiem na prawidłowym funkcjonowaniu aparatu słuchowego, oddechowego i artykulacyjnego.
Program nie zastępuje właściwej terapii logopedycznej. Istotnym elementem realizacji programu jest współpraca z rodzicami.
Na początku roku szkolnego 2011/12 podczas zebrania rodzice zostali zapoznani z programem ,,Aby język giętki”, jego harmonogramem oraz tematyką zajęć. Rodzice zobowiązali się również do kontynuowania wskazanych podczas zajęć ćwiczeń w domu. Rodzice zostali poinformowani o możliwości indywidualnych konsultacji na temat rozwoju mowy swojego dziecka.
W październiku 2011r. zostały przeprowadzone badania logopedyczne (diagnoza logopedyczna) wśród dzieci 3-letnich. Do badania stanu wymowy została wykorzystana karta badania mowy dziecka według własnego opracowania oraz kwestionariusz  badania motoryki artykulacyjnej według Hanny Rodak. Karta mowy dziecka zawiera informacje dotyczące artykulacji poszczególnych głosek oraz charakterystykę mowy dziecka. Badanie motoryki artykulacyjnej informuje o sprawności języka oraz warg.
W grudniu 2011r. rodzice uczestniczyli w zajęciach otwartych pt. ,,Boże Narodzenie – zabawy usprawniające motorykę narządów mowy”. Dzieci zaprezentowały typowe ćwiczenia logopedyczne z wykorzystaniem pomocy dydaktycznych. Rodzice mieli możliwość obserwacji swoich dzieci podczas zajęć.
W tym samym czasie zostały zredagowane 2 ulotki informacyjne dla rodziców pt.: ,,Rozwój mowy dziecka w wieku przedszkolnym” oraz ,,Jak pomóc dziecku w prawidłowym rozwoju mowy? – zabawy usprawniające motorykę narządów mowy”. Ulotki zostały przekazane rodzicom.
W czerwcu 2012r. dzieci były ponownie przebadane pod względem logopedycznym. Zauważono większą sprawność narządów artykulacyjnych (języka i warg). Poszerzył się zasób słownictwa czynnego dzieci. Pod względem poprawności wymowy poszczególnych głosek nie zauważono istotnych zmian.
Podsumowaniem całorocznej pracy była ankieta ewaluacyjna skierowana do rodziców dzieci 3-letnich. Ankieta zawierała 11 pytań i była anonimowa.
     Całoroczna praca w oparciu o program profilaktyki logopedycznej oraz wyniki ankiety ewaluacyjnej wystosowanej do rodziców wskazują, iż program spełnia swoje funkcje. W wyniku tego realizacja programu ,,Aby język giętki” jest kontynuowana w grupie 4-latków w bieżącym roku szkolnym.